Muzeum w Gliwicach ogłosiło przetarg na wykonanie wystawy stałej oraz aranżacji i wyposażenia wnętrz remontowanego zabytkowego żydowskiego domu przedpogrzebowego w tym mieście (nazywanego Małą Synagogą). Przyszły wykonawca powinien wykonać prace do 10 grudnia.
Powstający w domu przedpogrzebowym oddział Muzeum w Gliwicach poświęcony historii Żydów na Górnym Śląsku miał być gotowy w I poł. 2015 r. Ze względu na konieczne zmiany technologii robót remont jednak przedłuża się.
Znajdujący się przy kirkucie na gliwickiej ul. Poniatowskiego neogotycki dom przedpogrzebowy uważany jest za perełkę architektoniczną - również w skali ogólnokrajowej. Władze samorządowe Gliwic przejęły ją od gminy żydowskiej w 2008 r. Ceglany budynek z początku XX w. niszczał od czasów II wojny światowej.
Już w 2008 r. prezydent Gliwic Zygmunt Frankiewicz deklarował urządzenie tam muzeum historii śląskich Żydów. Z końcem maja br. miasto sygnalizowało, że remont zabytku zaawansowany jest na ok. 70 proc., a ze względu np. na znaczną erozję tynków w dawnej sali ceremonialnej (a co za tym idzie – zniszczenie malowideł) należało zmienić technologię prac konserwatorskich.
Tego typu komplikacje spowodowały opóźnienie. Prace są jednak na tyle zaawansowane, by można było ogłosić przetarg na wykonanie wystawy stałej oraz aranżacji i wyposażenia wnętrz – z terminem zgłaszania ofert do 12 sierpnia i przeprowadzenia robót - do 10 grudnia br.
Jak wynika z prezentowanej już wcześniej koncepcji aranżacji wnętrz, przy wejściu ma znaleźć się ekspozycja nt. historii domu przedpogrzebowego i wciąż czynnego, położonego obok cmentarza. W tej części przewidziano też strefę "skarbnicy wiedzy" o zabytkach żydowskiej architektury w regionie.
Południowe skrzydło ma pełnić funkcję edukacyjną. Odbywać się tam mają warsztaty edukacyjne, spotkania, konferencje i wystawy czasowe; znajdzie się tam więc m.in. wyposażenie multimedialne. W pozostałej części budynku - przestrzeni wystawienniczej - na ściankach działowych przewidziano rozwieszenie m.in. grafik, tekstów i map. Prócz tego będą klasyczne gabloty z eksponatami, ale też podświetlane instalacje, mapy multimedialne, czy elektroniczne przeglądarki.
Stała wystawa ma prezentować m.in. tło historyczne związane z Górnym Śląskiem (z graficzną osią czasu), początki osadnictwa żydowskiego w regionie, rolę Żydów i ich wpływ na rozwój przemysłu, historię żydowskich przemysłowców oraz ich rodów, elementy życia codziennego, działalność społeczno-oświatową i polityczną (wraz z kontekstem narastania antysemityzmu w Niemczech czy Holokaustu). Pokazane mają też zostać powojenne losy Żydów w regionie i życiorysy znanych żydowskich Górnoślązaków.
Dom przedpogrzebowy na cmentarzu żydowskim w Gliwicach przy ul. Poniatowskiego powstał w 1903 r. według projektu wiedeńskiego architekta Maxa Fleischera. Składa się z prostokątnej głównej hali o wymiarach ok. 10 na 18 m i wysokości 10 m. W skrzydłach przewidziano pomieszczenia kostnicy, mieszkanie strażnika cmentarnego, kancelarię i pokoik dla rabina.
Na posadzce ułożono ornament z czarno-białych płytek, sklepienie głównej sali przedstawiało rozgwieżdżone niebo. Budynek utrzymany jest w stylu neogotyckim, zdobią go ostrołukowe okna z witrażami oraz kute żelazne elementy. Budulec to czerwona cegła.(PAP)
mtb/ pz/
