Ponad sto zdjęć i filmy prezentujące przydrożne kapliczki i krzyże z Pomorza oraz zabytkowe drewniane lub kamienne kościółki z Islandii i Norwegii składa się na wystawę „Ostańce próśb”, którą można będzie oglądać od niedzieli w Gdańskiej Galerii Fotografii.
Multimedialna wystawa prezentuje efekty trzech lat prac prowadzonych w ramach projektu „Ostańce próśb”. Częścią przedsięwzięcia było wykonanie dokumentacji fotograficznej wspomnianych obiektów kultu religijnego (było ich w sumie ponad dwa tysiące) i związanych z nimi filmów.
Kurator wystawy i jednocześnie koordynator projektu Waldemar Elwart powiedział PAP, że na potrzeby wystawy, której wernisaż odbędzie się w niedzielę, wybrano ponad sto zdjęć wykonanych w ramach projektu przez polskich, islandzkich i norweskich fotografów. Wśród autorów znaleźli się m.in. Jonas Hallgrímsson, Dariusz Kula, Marek Piosik, Magdalena Ubysz, Aleksandra Wolter, Włodzimierz Witek, Tomek Zerek, Adam Szukała i Waldemar Elwart.
Zdjęcia wykonane zostały w kilku technikach, w tym kalotypii, mokrym kolodionie, cyjanotypii i camery obscury. „Techniki dobrane zostały tak, by – z ich pomocą, spróbować oddać historyczny klimat fotografowanych obiektów” – powiedział PAP Elwart.
Część fotografii prezentowana będzie w formie wydruków, część oglądać będzie można w formie multimedialnej, na monitorach zainstalowanych w galerii. Sprzęt posłuży także do odtwarzania filmów, na których mieszkańcy miejscowości, w których zlokalizowane są obiekty lub opiekujące się nimi osoby duchowne opowiadają o tym, jaką funkcję pełnią krzyże, kapliczki czy kościółki.
Wernisażowi, który odbędzie się w niedzielę, towarzyszyć będzie wykład o kościołach Stavkirke, który wygłosi specjalista w dziedzinie odczytywania i interpretowania znaków runicznych umieszczanych na skandynawskich drewnianych kalendarzach - dr Tadeusz Lange z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
W trakcie wernisażu będzie też miał miejsce koncert na trzy wiolonczele złożony z utworów inspirowanych ludową i sakralną muzyką. Utwory te skomponowano specjalnie z myślą o projekcie „Ostańce próśb”.
Wystawa trwa do 31 marca. Prezentowana będzie w mieszczącej się w Zielonej Bramie, Gdańskiej Galeria Fotografii, która jest jedną z placówek Muzeum Narodowego w Gdańsku.
Projekt „Ostańce próśb” objął 1235 kapliczek i krzyży na Kaszubach, 401 na Kociewiu, 308 na Żuławach, 292 na Powiślu i 143 na Pobrzeżu Słowińskim. Dokumentację fotograficzną obiektów znaleźć można na internetowej stronie projektu - http://ostanceprosb.pl. Przy każdym z obiektów umieszczono dokładne koordynaty geograficzne, a także opis zawierający podstawową wiedzę o danej kapliczce, krzyżu czy kościółku.
Wykonawcy projektu starali się udokumentować wszystkie napotkane na Pomorzu kapliczki i krzyże. „Mamy jednak pełną świadomość, że udało nam się dotrzeć tylko do części obiektów, bo wiele z nich znajduje się w mało uczęszczanych miejscach - lasach czy na polach" - powiedział PAP Elwart apelując przy tym do mieszkańców o informacje na temat pominiętych obiektów.
Oprócz pomorskich kapliczek i krzyży projekt objął także zabytkowe - najczęściej średniowieczne drewniane lub kamienne kościółki w Islandii (zwane kościółkami farmerskimi) i Norwegii (tzw. Stavkirke, czyli kościółki słupowe lub klepkowe, budowane bez użycia gwoździ i należące do najstarszych drewnianych zabytków Europy), które przed wiekami pełniły podobną rolę jak polskie kapliczki.
Badacze uwzględnili w projekcie wszystkie (prawie 30) kościółki słupowe, które przetrwały do naszych czasów, a także pochodzącą z przełomu XII i XIII w. świątynię Wang w Karpaczu - jedyny kościółek Stavkirke znajdujący się w Polsce (w 1841 r. został on rozebrany na części i przeniesiony z południowej Norwegii do Karpacza, gdzie na powrót go odtworzono).
Projekt "Ostańce Próśb" rozpoczął się w 2013 r. i potrwa do marca 2016 r., sfinansowany został z norweskiego mechanizmu finansowego. Jest kontynuacją projektu realizowanego w latach 2010-11, finansowanego z tego samego źródła.(PAP)
aks/ mhr/
