"Polskie drogi przez Szwajcarię"
Zdjęcia i dokumenty przybliżające życie codzienne polskich żołnierzy z 2. Dywizji Strzelców Pieszych internowanych podczas II wojny na terenie Szwajcarii znalazły się na wystawie w Muzeum Polskim w Rapperswil. Ekspozycji towarzyszy album i strona internetowa.
Wystawa "Polskie drogi przez Szwajcarię. Losy żołnierzy 2. Dywizji Strzelców Pieszych 1940-1945 na fotografiach ze zbiorów Muzeum Polskiego w Rapperswilu" towarzyszy XXXVII Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich poza Krajem. Jest poświęcona 2. Dywizji Strzelców Pieszych gen. Bronisława Prugara-Ketlinga, którzy w czasie II wojny zostali internowali w Szwajcarii i spędzili tam cały okres konfliktu.
"Ekspozycja pokazuje życie codzienne polskich żołnierzy w Szwajcarii. Byli oni formalnie internowani, więc nie mogli podejmować działań zbrojnych czy swobodnie się przemieszczać. Byli przez Szwajcarów zatrudniani przy budowie dróg, mostów czy melioracji gruntów. Wystawa pokazuje z jednej strony dramat żołnierzy przebywających z dala od bliskich i bez możliwości walki. Z drugiej pokazuje, że będąc tam starali się kultywować kulturę i tradycję polską, wspólnie obchodzili święta, dokształcali się i pracowali" - mówił Rafał Leśkiewicz, dyrektor Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN, który zorganizował wystawę.
Tytułowi wystawy - jak wyjaśnił Leśkiewicz - towarzyszy symboliczna ikonografia. To góra opasana biało-czerwoną wstęgą przebiegającą w formie drogi górskiej. "Co ilustruje, że jednym z ważnych wkładów polskich żołnierzy z punktu widzenia Szwajcarów był właśnie udział w budowie dróg" - powiedział PAP Leśkiewicz.
Zdjęcia zamieszczone na wystawy były robione przez samych żołnierzy, a dokumenty pochodzą z Muzeum Polskiego w Rapperswilu. "Niewiele osób zajmowało się dotąd dziejami tych wojskowych, dlatego są one mało znane i postanowiliśmy je przybliżyć. Szczególnie ciekawym wątkiem jest szkolnictwo polskie w Szwajcarii - zdjęcia pokazują np. obozowe szkoły, podręczniki czy plany lekcji ilustrując taką świadomość konieczności samokształcenia wśród wojskowych, by nie zatracić kultury języka polskiego. Wśród pokazywanych dokumentów można zobaczyć m.in. kroniki 2. Dywizji Strzelców Pieszych, dzienniki i wspomnienia dokumentujące codzienność żołnierzy" - opowiadał Leśkiewicz.
Wystawa jest poprzedzona wstępem historycznym w języku polskim i niemieckim. Po kilkutygodniowej prezentacji w Muzeum Polskim w Rapperswil ma być pokazywana w innych miastach Szwajcarii.
Ekspozycji towarzyszy obszerny również dwujęzyczny album, w którym zamieszczono szeroki wstęp merytoryczny i naukowy opisujący losy polskich żołnierzy w Szwajcarii. I trójjęzyczny polsko-niemiecko-angielski portal internetowy, na którym można się zapoznać z najciekawszymi dokumentami pokazującymi życie codzienne internowanych Polaków. Dostęp do Archiwum on-line możliwy jest na stronie Muzeum Polskiego w Rapperswilu http://www.muzeum-polskie.org/mpr/polski/.
Po klęsce kampanii wrześniowej zainicjowano tworzenie armii polskiej we Francji. 11 listopada 1939 r. Wódz Naczelny gen. Władysław Sikorski rozkazał sformowanie 2. Dywizji Strzelców Pieszych pod dowództwem gen. Bronisława Prugara-Ketlinga. Po ataku Niemiec na Francję jednostkę wysłano na front jako część francuskiego 45. Korpusu Armijnego dowodzonego przez gen. Mariusa Daille’a. 18 i 19 czerwca 1940 r. Polacy wstrzymali niemieckie natarcie pod Maiche, Damprichard, Trevillers i Saint-Hyppolite.
Nocą z 19 na 20 czerwca w związku z brakiem amunicji i na rozkaz gen. Daille ok. 12 tys. polskich żołnierzy wraz z oddziałami francuskimi przekroczyło granicę Szwajcarii i zostało internowanych. Po wojnie większość Polaków powróciła do kraju lub udała się na emigrację, część pozostała w Szwajcarii.
Do niedzieli w Muzeum Polskim w Rapperswilu trwa XXXVII Stała Konferencja Muzeów, Bibliotek i Archiwów na Zachodzie. Jej celem jest zacieśnienie współpracy polskich placówek na Zachodzie, wymiana doświadczeń, wsparcie w zbieraniu poloników i wspólnych akcjach informacyjnych. Konferencja organizuje sesje plenarne, ekspozycje, wymianę wystaw, publikację biuletynów, materiałów naukowych i wydawnictw informacyjnych, sympozja oraz konferencje.(PAP)
akn/ mhr/
