Jan Karski. Źródło: Muzeum Historii Polski, dzięki uprzejmości Archiwum Instytutu Hoovera w Kalifornii
W najbliższy poniedziałek na Uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie nastąpi uroczysta prezentacja nowego wydania „Tajnego Państwa” Jana Karskiego. Wezmą w niej udział m.in. b. sekretarz stanu Madeleine K. Albright, prof. Zbigniew Brzeziński, polski ambasador w USA Ryszard Schnepf, rabin Harold S. White oraz dyrektor Muzeum Historii Polsk Robert Kostro.
University Georgetown, gdzie Karski wykładał przez 40 powojennych lat, wydaje wznowienie „Tajnego państwa” z przedmową Madeleine K. Albright, która przejęła profesorskie stanowisko Karskiego po jego przejściu na emeryturę. W najnowszej publikacji znalazł się także esej biograficzny napisany przez amerykańskiego historyka Timothy'ego Snydera oraz posłowie prof. Zbigniewa Brzezińskiego.
Książka Jana Karskiego „Story of a Secret State” („Tajne Państwo: opowieść o polskim Podziemiu”, pol. wydanie 1999), rezultat raportu Karskiego na temat polskiego Państwa Podziemnego oraz zagłady Żydów przekazanego politykom świata, w tym Churchillowi i Rooseveltowi, doczekała się amerykańskiego wznowienia. Wydana pierwotnie w Stanach Zjednoczonych w 1944 roku stała się wtedy bestsellerem, sprzedając się w ponad 400 tysiącach egzemplarzy.
University Georgetown, gdzie Karski wykładał przez 40 powojennych lat, wydaje wznowienie „Tajnego państwa” z przedmową Madeleine K. Albright, która przejęła profesorskie stanowisko Karskiego po jego przejściu na emeryturę. W najnowszej publikacji znalazł się także esej biograficzny napisany przez amerykańskiego historyka Timothy'ego Snydera oraz posłowie prof. Zbigniewa Brzezińskiego.
Publikacja jeszcze przed ukazaniem się zaczęła zbierać doskonałe recenzje. Rahm Emanuel, chwali ją słowami: „Raport Jana Karskiego o nazistowskich zbrodniach i heroicznej postawie jednego człowieka uderza dzisiaj w naszą zbiorową świadomość z równą mocą, jak w czasie pierwszej publikacji tej książki. Dzisiaj miliony ludzi na całym świecie dziękują Karskiemu i honorują za ukazanie oblicza diabła, który panował w obozach koncentracyjnych. Kiedy prezydent Barack Obama odznaczył pośmiertnie Jana Karskiego Medalem Wolności, przyznał, że jego historia to historia zarówno odwagi, jak i współczucia. Ta książka przypomina nam, że losy świata zależą od tych dwóch cech”.
W Waszyngtonie obejrzeć będzie można również wędrującą wystawę Muzeum Historii Polski, którą w angielskiej wersji zaprezentowano po raz pierwszy w styczniu w siedzibie ONZ w Nowym Jorku, zatytułowaną „The World Knew. Jan Karski's Mission for Humanity”.
Jan Karski był emisariuszem Polskiego Państwa Podziemnego i jako naoczny świadek zdawał aliantom relację między innymi o prowadzonej przez hitlerowskie Niemcy eksterminacji Żydów. Z pomocą współpracujących z Państwem Podziemnym organizacji żydowskich Karski przeniknął do wewnątrz hitlerowskiej machiny zagłady i w raportach składanych m.in. osobiście w obecności prezydenta F. D. Roosevelta, sędziego Sądu Najwyższego USA Felixa Frankfurtera, brytyjskiego ministra spraw zagranicznych Anthony Edena oraz innych osobistości polityki i kultury wolnego świata opisywał to, co widział na własne oczy - między innymi w getcie warszawskim oraz w tzw. obozie tranzytowym w Izbicy. Karski został wybrany do tej niezwykłej i niebezpiecznej misji ze względu na swoje wykształcenie i doświadczenie dyplomatyczne, biegłą znajomość angielskiego, niemieckiego i francuskiego oraz doskonałą pamięć.
Dziś Karski jest uznawany za jednego z wielkich bohaterów XX wieku. Po wojnie pozostał na emigracji, został profesorem Uniwersytetu Georgetown a za swoje zasługi otrzymał został uhonorowany tytułem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata oraz honorowym obywatelstwem Izraela.
W 1995 roku prezydent Lech Wałęsa odznaczył Karskiego Orderem Orła Białego, a w 2012 roku prezydent Barack Obama pośmiertnie odznaczył Karskiego Prezydenckim Medalem Wolności (Presidential Medal of Freedom) - najwyższym cywilnym odznaczeniem przyznawanym w Stanach Zjednoczonych.
Termin i miejsce: 18 marca 2013 (poniedziałek), godz. 17.00, Rafik B. Hariri Building, Georgetown Universtiy Campus, Lohrfink Auditorium 37th and O St., N.W., Washington.
***
Od dwóch lat Muzeum Historii Polski realizuje program „Jan Karski. Niedokończona misja”. W jego ramach m.in. stworzono stronę internetową o Janie Karskim (www.jankarski.org), wydano pakiet edukacyjny dla szkół na DVD, dostępny również w internecie, a także uruchomiono interaktywną wystawę o słynnym Kurierze dla Google Cultural Institute, która dostępna jest w 23 wersjach językowych. (MHP)
