Pokaz filmu „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł”

Spotkanie piąte: Kryzysy polityczne w PRL. Grudzień ‘70 – 21 lutego 2012

Jedna z największych i najbardziej oczekiwanych polskich produkcji filmowych, przypominająca jedną z najtragiczniejszych kart z historii PRL-u.

W grudniu 1970 r., w proteście przeciw drastycznym podwyżkom cen wprowadzonym przez komunistyczne władze, przez Wybrzeże przetoczyła się fala strajków i demonstracji. Aby stłumić protesty, rządzący zezwolili milicji i wojsku na użycie broni. Główny bohater Brunon Drywa to porządny, odważny człowiek, ale nie ma w sobie nic z herosa. Chce pracować i zarabiać, cieszyć się rodziną i nowym mieszkaniem. Zwłaszcza że zbliżają się święta Bożego Narodzenia. W feralny czwartek idzie do pracy w Stoczni Gdyńskiej, odpowiadając na wezwanie władz. Wysiadających z kolejki stoczniowców witają kule. Ginie on i jeszcze 17 innych osób…

Antoni Krauze nakręcił „Czarny czwartek” jako rodzaj fabularnej rekonstrukcji, zrealizowanej z rozmachem inscenizacyjnym i wiernej faktom, zachowującej przy tym chłodny naturalizm. Chciał w filmie zawrzeć przekaz uniwersalny, opowiedzieć o „ludziach, którzy sprzeciwili się totalitarnej władzy”. Jak pisał recenzent: „Film pokazuje, w jaki sposób rodzi się społeczny zryw i bunt. Jest przy tym filmem może chropowatym, paradoksalnie skromnym, ale przez to imponującym, świeżym i może właśnie dziś – w czasach amnezji i nostalgii za PRL-em – bardzo potrzebnym”.

Muzykę do filmu skomponował Michał Lorenc („300 mil do nieba”, „Psy”, „Prowokator”, „Poznań 56”, „Różyczka”). „Balladę o Janku Wiśniewskim” – motyw przewodni filmu – zaśpiewał Kazik Staszewski.
Film otrzymał wyróżnienie specjalne na FPFF w Gdyni (2011).

Występują: Marta Honzatko, Michał Kowalski, Wojciech Pszoniak, Piotr Fronczewski, Witold Dębicki, Piotr Garlicki, Sławomir Orzechowski.

W obecnej edycji – tak jak i w poprzedniej – proponujemy przyjrzeć się współczesnemu filmowi historycznemu. Do tej pory koncentrowaliśmy się na filmach powstałych przede wszystkim w okresie PRL-u, będących specyficznym świadectwem tamtej rzeczywistości: odzwierciedleniem autentycznego życia, przetworzonego jednak przez ideologiczne i polityczne widzenie świata.
Tym razem chcielibyśmy spróbować zastanowić się, jak dzisiejsze kino historyczne – polskie, ale także i światowe – podejmuje interpretację takich tematów, jak: postawy i zachowanie człowieka w warunkach ekstremalnych, stosunek do Holokaustu, realia życia w państwach bloku wschodniego w okresie zimnej wojny, czy rozrachunek z komunistyczną przeszłością. Oprócz produkcji fabularnych, pokażemy także materiały Polskiej Kroniki Filmowej.

Przegląd adresowany jest przede wszystkim do młodzieży szkół ponadgimnazjalnych i może stanowić interesujące uzupełnienie realizowanych we współczesnej szkole celów edukacji humanistycznej. Przy wyborze filmów staraliśmy się kierować możliwością ich wykorzystania przez uczniów wybierających tematy związane z kulturą i historią najnowszą do ustnej prezentacji maturalnej z języka polskiego. Mamy nadzieję, że spotka się on również z zainteresowaniem nauczycieli historii, języka polskiego i wiedzy o społeczeństwie oraz studentów kierunków humanistycznych. Wierzymy, że Przegląd pozwoli w zrozumieniu tragicznej i skomplikowanej historii XX w.

Tradycyjnie przed każdym spotkaniem odbędą się prelekcje, które wygłosi prof. Jerzy Eisler (IPN, Instytut Historii PAN).

Udział w Przeglądzie będzie potwierdzony pisemnym zaświadczeniem.

Projekcje filmów odbywają się w „Kinotece” w Pałacu Kultury i Nauki, raz w miesiącu, we wtorki od godz. 11.30 do 14.00.

Wszystkie pokazy są bezpłatne.

(IPN)