Miejsca związane z dziejami Białegostoku, te które są i których już nie ma, znalazły się na trasach w przewodnikach historycznych po mieście. Podczas spaceru tymi szlakami można poznać historię Białegostoku od 1915 roku do końca II wojny światowej.
Autorem przewodników "Białystok - spacerem przez epoki" jest historyk i politolog prof. Wojciech Śleszyński, dziekan wydziału historyczno-socjologicznego Uniwersytetu w Białymstoku.
Jak powiedział PAP, główną ideą wydania tych przewodników jest zachęcenie mieszkańców, ale też turystów do przeniesienia się w czasie, na ulice Białegostoku sprzed lat i poznania miasta w jednym z okresów historycznych. Dodał, że to okazja do spaceru po najważniejszych i najbardziej charakterystycznych punktach miasta, ale też okazja do zrozumienia jego charakteru z tych czasów.
Obecnie dostępne są dwa przewodniki: pierwszy, który właśnie został wydany, opowiadający o Białymstoku w latach 1915-1939, drugi - o okresie 1939-1944. W każdym z nich opisane są dwie trasy do wyboru, do publikacji dołączono też mapy z danego okresu i współczesne, fotografie ulic, budynków czy tablic. Śleszyński mówił, że wiele z miejsc i ulic już nie istnieje, a budynki przez lata zmieniały swoje funkcje.
Z pierwszego przewodnika można poznać historię miasta walczącego o niepodległość, ale też - jak wyglądało w pierwszych latach po jej odzyskaniu, przespacerować się po dawnych żydowskich dzielnicach miasta, czy zajrzeć do wybudowanego w latach 20. XX wieku kościoła św. Rocha. Można też dowiedzieć się, jak zmieniała się funkcja jednego z najbardziej rozpoznawalnych zabytków miasta - Pałacu Branickich, który pierwotnie był rezydencją Jana Klemensa Branickiego.
Śleszyński napisał we wstępie, że ten Białystok już nie istnieje, a o tych czasach mogą zaświadczyć tylko pojedyncze budowle.
Drugi przewodnik to spacer po mieście z czasów okupacji sowieckiej i niemieckiej. Białystok po wybuchu II wojny światowej - jak pisze historyk - prawie na dwa lata stał się częścią Związku Sowieckiego, a następnie w 1941 rozpoczęła się okupacja niemiecka, która trwała do 1944 roku.
Można przejść się ulicami i zobaczyć, gdzie podczas okupacji sowieckiej znajdowała się siedziba NKWD, Dworzec Poleski czy takie instytucje kulturalne jak Białostocki Związek Pisarzy Sowieckich. Natomiast spacer po Białymstoku podczas okupacji niemieckiej opowiada przede wszystkim o represjach wobec społeczności żydowskiej, która przed wojną stanowiła znaczną część mieszkańców miasta. Przewodnik prowadzi też do ówczesnej siedziby gestapo, którego budynek nie przetrwał do dzisiaj, oraz na lotnisko Krywlany, gdzie w 1942 roku ulokowano szkołę pilotażu samolotów bombowych.
Przewodniki zostały wydane przez Stowarzyszenie Edukacji i Dialogu "Fontis et Futura" przy współpracy z Wydziałem Historyczno-Socjologicznym Uniwersytetu w Białymstoku, a współfinansowany ze środków budżetu Białegostoku. W planach jest wydanie kolejnych części dotyczących m.in. historii Białegostoku w XIX wieku oraz w czasach PRL. (PAP)
swi/ je/
