Barokową architekturę wprowadzały w Rzeczpospolitej zakony związane z odnową potrydencką. Szczególnie ważna była działalność architektów-zakonników z Włoch. Jezuita Giovanni Maria Bernardoni, architekt i budowniczy, działający w Polsce w latach 1583-1605 na zaproszenie i zlecenie polskiego prowincjała jezuitów, pracował również dla indywidualnych zleceniodawców – wśród nich dla Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki”.
Magnat ten ufundował kościół Bożego Ciała i kolegium jezuickie w Nieświeżu, jeden z pierwszych barokowych i jezuickich kościołów na ziemiach dawnej Rzeczpospolitej, wzniesiony w latach 1587–1593 na wzór rzymskiej świątyni Il Gesù.
Kościół został zaprojektowany na rzucie krzyża łacińskiego, jako trójnawowy z emporami nad nawami bocznymi (obecnie nieistniejącymi), z półokrągłą absydą i kopułą na skrzyżowaniu transeptu z nawą główną, w części podpiwniczony. Fasada wyraźnie inspirowana była rozwiązaniami rzymskimi. Na terenie przykościelnym założono cmentarz i wybudowano w dwóch przeciwległych narożnikach dzwonnicę oraz prostokątną kaplicę. Założenie kościelne zyskało również ogrodzenie. Pod kościołem znajduje się sklepiona krypta, w której pochowano ponad 100 osób z rodu Radziwiłłów.
Jesienią 2006 r., pod kierunkiem dr. Ryszarda Jurkiewicza, przeprowadzono osuszenie i hydroizolację fundamentów oraz krypt w świątyni Bożego Ciała. Środki finansowe zapewnione zostały w ramach Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na wniosek Fundacji Zbiorów Imienia Ciechanowieckich.
Dorota Janiszewska-Jakubiak (MKiDN)
abe/mjs
