"De re nummaria – starodruki medalierskie ze zbiorów MNK"
Prawie 70 starodruków, pokazujących dawne medale, udostępniło zwiedzającym od wtorku Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego w Krakowie. To pierwsza tego typu wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Organizatorzy zapewniają, że wybrali na ekspozycję najpiękniejsze i najciekawsze spośród ponad 300 tego typu starodruków z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie (MNK), którego oddziałem jest Muzeum Hutten-Czapskiego.
„To pierwsza tego typu tematyczna wystawa w muzeum. Wcześniej owszem, prezentowaliśmy te starodruki, ale pojedynczo, w ramach innych wystaw” – powiedziała we wtorek PAP kuratorka ekspozycji Agnieszka Perzanowska.
Prezentowane obiekty pochodzą z okresu od XVI do końca XVIII w. Są to m.in. albumy, pokazujące na precyzyjnie wykonanych rycinach dorobek dawnych medalierów (artystów projektujących i wykonujących medale – PAP) oraz naukowe opracowania, analizujące przekazane przez nich informacje.
Ich wartością są często ilustracje. Na potrzeby odwzorowania medali i monet w wydawnictwach powstawały precyzyjne, nierzadko mistrzowskie grafiki: drzeworyty, a potem miedzioryty.
Jednym z ciekawszych obiektów na wystawie jest "Epitome thesauri antiquitatum" z 1553 r. Jego autor, Jacobus Strada, prezentuje m.in. projekt medalierskiego pocztu cesarzy: od Juliusza Cezara i władców antycznego Rzymu, po cesarzy niemieckich.
Medal to niewielkie dzieło sztuki, będące nośnikiem wielu istotnych informacji historycznych, a czasem także jedynym zachowanym do dziś wizerunkiem z epoki sportretowanej na nim osoby. Medale przekazują także herby i tytulaturę portretowanych osobistości, panoramy miast, a nawet schematyczne mapy i plany, np. twierdzy i pola bitwy.
Kolekcjonerstwo monet i medali w Europie ma metrykę średniowieczną, ale dopiero od XVI w. zaobserwować można rozpowszechniającą się modę na upamiętnianie ważnych wydarzeń czy osób przez bicie medalu lub nawet ich całej serii. Wzbogacały one wydarzenia doniosłe dla dynastii czy kraju: ślub władcy lub jego następcy, narodziny lub pogrzeb w rodzinie panującej, zawarcie ważnego aliansu lub pokoju po długotrwałej wojnie.
Pierwszymi polskimi władcami, których medale się zachowały, byli Zygmunt Stary i Zygmunt August oraz królowa Bona.
Medalami uhonorowywano też waleczne dokonania wodzów i pokojową działalność duchownych, artystów, uczonych i zasłużonych gospodarzy miast.
Kolekcje lub tylko projekty serii medali stały się przedmiotem osobnych wydawnictw, podnoszących zarówno rangę upamiętnionych osób czy wydarzeń, jak i medalierów i ich dzieł.
Udostępnionej we wtorek ekspozycji towarzyszy pokaz 24 map Polski, powstałych w XVI-XVIII w., w większości należących do Hutten-Czapskiego. Prezentowane mapy – kolorowe i czarno-białe – zostały wykonane w technice drzeworytu i miedziorytu.
„Emeryk Hutten-Czapski, urodzony w niewoli, okuty w powiciu, można powiedzieć, zbierał monety, medale, starodruki, wytwory rzemiosła artystycznego, ale także mapy. Traktował je jako źródła, świadectwa historii Polski” – powiedziała kuratorka.
Ekspozycja "De re nummaria – starodruki medalierskie ze zbiorów MNK" czynna będzie do końca roku.
Wystawa starodruków o tematyce medalierskiej to pierwsza z odsłon cyklu "De re nummaria". Kolejne, poruszające tematykę wielkich i małych kolekcji numizmatycznych oraz monet polskich w starodrukach, zwiedzający zobaczą w przyszłym roku. (PAP)
bko/ mrt/
