Projekt „Rzemiosło. Etos i Odpowiedzialność”
Wirtualna gra w budowanie domu poprzez dobór odpowiednich fachowców, zwiedzanie wirtualnego domu żydowskiego szewca, opowieści rzemieślników z Lubelszczyzny - to elementy portalu poświęconego rzemiosłu, przygotowanego przez Ośrodek Brama Grodzka - Teatr NN.
Portal „Rzemiosło. Etos i odpowiedzialność” jest próbą przybliżenia w sposób niekonwencjonalny, z użyciem nowych technologii, dziejów rzemiosła na Lubelszczyźnie z pokazaniem kontekstu kulturowego regionu. Jak tłumaczy Piotr Lasota z Ośrodka Brama Grodzka - Teatr NN, ma on służyć ocaleniu pamięci o rzemieślnikach i rzemiosłach, z których wiele to już tzw. ginące zawody.
„To jest nasza odpowiedzialność społeczna, żeby tych ludzi +zatrzymać+ dla kolejnych pokoleń. Już dzisiaj niewiele osób młodych wie, co znaczy słowo bednarz czy sitarz, kto to jest kuśnierz, cholewkarz” – powiedział Lasota.
Interaktywnym elementem portalu będzie aplikacja z odtworzonym w technice 3D domem żydowskiego szewca Fajwla Szylda (nazywanego Fawką) z Wojsławic (Lubelskie). Ten autentyczny dom – obecnie w bardzo złym stanie – jest jednym z przykładów przedwojennych drewnianych domów podcieniowych, charakterystycznych dla miasteczek Lubelszczyzny. Wyposażenie i wystrój wirtualnego domu został odtworzony na podstawie zachowanych przedmiotów, np. mebli, zdjęć oraz wspomnień mieszkańców.
Piotr Lasota z Ośrodka Brama Grodzka - Teatr NN: Portal ma służyć ocaleniu pamięci o rzemieślnikach i rzemiosłach, z których wiele to już tzw. ginące zawody. To jest nasza odpowiedzialność społeczna, żeby tych ludzi "zatrzymać" dla kolejnych pokoleń. Już dzisiaj niewiele osób młodych wie, co znaczy słowo bednarz czy sitarz, kto to jest kuśnierz, cholewkarz.
Posługując się modelem 3D domu szewca Fawki, internauci będą mogli poznawać lokalną historię i tradycyjne rzemiosła. Dołączona będzie do niego gra komputerowa, w której użytkownik będzie mógł zbudować – w wirtualnym świecie – drewniany podcieniowy dom szewca z Wojsławic. Aby tego dokonać, będzie musiał wybierać kolejno odpowiednich rzemieślników, różnych profesji, a dzięki temu poznawał ich pracę i narzędzia, jakimi się posługiwali.
„Jeśli się już uda ten dom zbudować (za efekty będziemy otrzymywali odpowiednią punktację), to zabawa się nie kończy, bo trzeba będzie wyposażyć jego wnętrze, czyli np. zrobić stolarkę, piec, meble, naczynia. Satysfakcja z budowy takiego domu i poznania zawodów na pewno będzie duża. Chcemy edukować poprzez zabawę” - zaznaczył Lasota.
Na portalu zaprezentowano najważniejsze dla regionu Lubelszczyzny rzemiosła – m.in. tkactwo, garncarstwo, konwisarstwo, kowalstwo, plecionkarstwo, czy sitarstwo, którego największy w Polsce ośrodek istniał niegdyś w Biłgoraju i okolicach.
Zamieszczono też nagrania opowieści kilkudziesięciu różnych rzemieślników z Lublina i Lubelszczyzny o tym, do czego służyły i w jaki sposób wytwarzane były różne przedmioty czy narzędzia, których wyprodukowanie w obecnych czasach zastąpiły maszyny. Prezentują oni również narzędzia, które wyszły już z użycia, np. sierpy czy drewniane pługi należące niegdyś do podstawowego wyposażenia gospodarstwa rolnego.
„Staramy się już od wielu lat docierać do tych ludzi i utrwalać ich wspomnienia. Niektórzy z nich już nie żyją. Ci ostatni mistrzowie niektórych zawodów powoli odchodzą, dlatego tak ważne jest utrwalenie ich wspomnień i tego etosu ich pracy” – zaznaczył Lasota.
Na portalu prezentowane są też fotografie różnych warsztatów rzemieślniczych, archiwalne dokumenty, mapa i indeks ponad 2,5 tys. zakładów rzemieślniczych istniejących w Lublinie w okresie dwudziestolecia międzywojennego, II wojny światowej i PRL-u.
Osobne miejsce zajmuje kilkadziesiąt przedwojennych zdjęć lubelskiego fotografa Stefana Kiełszni prezentujących szyldy ówczesnych zakładów rzemieślniczych w Lublinie. Są także zdjęcia przedwojennych rzemieślników i warsztatów rzemieślniczych wybrane z kolekcji szklanych negatywów, odnalezionych podczas remontu na strychu jednej z kamienic na Starym Mieście w Lublinie.
Portal został już uruchomiony, ale niektóre aplikacje są jeszcze dopracowywane i jak zapowiada Lasota, portal będzie systematycznie uzupełniany. „Nadal zbieramy materiały i szukamy rzemieślników, których wspomnienia i opowieści chcemy nagrywać, fotografować ich warsztat pracy czy narzędzia” - dodał.
Projekt „Rzemiosło. Etos i Odpowiedzialność” dofinansowany został przez Muzeum Historii Polski w ramach programu „Patriotyzm Jutra”.
Ośrodek Brama Grodzka Teatr NN to samorządowa jednostka kultury; zajmuje się m.in. dokumentowaniem i przypominaniem dziedzictwa kulturowego i historycznego Lublina oraz regionu.(PAP)
ren/ mow/
