Kielce: otwarto wystawę o etyce budownictwa "Fair building"

W wernisażu uczestniczył wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński.

Wystawa przygotowana przez architekta z Instytutu Designu Dominikę Janicką, zwyciężyła w konkursie organizowanym przez Zachętę – Narodową Galerię Sztuki na kuratorski projekt wystawy w pawilonie polskim, podczas weneckiego Biennale. Autorka we współpracy z Martyną Janicką i Michałem Gdakiem pokazała plac budowy, stawiając pytanie: Dlaczego budynki nie mają znaku "fair trade"?

Ekspozycja była prezentowana w Wenecji przez pół roku, do 27 listopada. The New York Times uznał wystawę "Fair Building" za jedną z sześciu najlepszych prezentowanych na tegorocznym weneckim Biennale. W Kielcach jest pokazywana – po raz pierwszy w Polsce - krajowa wersja projektu.

Wystawa przygotowana przez architekta z Instytutu Designu Dominikę Janicką, zwyciężyła w konkursie organizowanym przez Zachętę – Narodową Galerię Sztuki na kuratorski projekt wystawy w pawilonie polskim, podczas weneckiego Biennale.

Gliński przypomniał, że otwiera tę wystawę po raz drugi – po jej weneckiej odsłonie. Jak ocenił w rozmowie z dziennikarzami, ekspozycja w interesujący sposób zwraca uwagę na zapominany wymiar budownictwa. "Wszyscy jesteśmy związani z budownictwem, bo gdzieś mieszkamy, poruszamy się w budynkach i faktycznie świat współczesny zapomina o kwestii wartości, etyki, moralności. To się zamyka w BHP, a nikt nie idzie głębiej – że jest tam i wyzysk, i wypadki, także śmiertelne, jest szara strefa. To jest - jak rozumiem - zwrócenie uwagi na coś, co jest wykluczane. Trochę dzwonek alarmowy, próba także może krzyku rozpaczy w niektórych wypadkach." – zauważył minister.

Wystawa porusza temat roli robotników budowlanych w procesie powstawania architektury. "Punktem wyjścia dla nas był bardziej uniwersalny temat, m. in. to w jakim stanie znajduje się nasze społeczeństwo. Funkcją nadrzędną społeczeństwa jest to, żeby jednostka mocniejsza dbała o słabszą. Niestety tak nie jest (…) W naszej wystawie poruszmy ten problem w odniesieniu do architektury. Pokazujemy te najbardziej przemilczany udział w tym procesie - pracownika fizycznego." – opisywała kuratorka wystawy, Dominika Janicka.

Pierwszą część wernisażu zorganizowano przed gmachem instytutu – w zimny, wietrzny wieczór. "Nie bez powodu – żebyśmy mogli poczuć jak czasami całymi dniami pracują bohaterowie tej wystawy." – wyjaśniał dyrektor Wzgórza Zamkowego, w ramach którego działa Instytut Designu, Rafał Nowak.

Przygotowując ekspozycję, jej autorzy na przełomie lutego i marca odwiedzili kilkanaście placów budowy w całej Polsce, gdzie rozmawiali z robotnikami. Spotykali się z nimi także w hotelach robotniczych, miejscach ich zakwaterowania, tymczasowego życia.

Na potrzeby wystawy "Fair building" zaaranżowano przestrzeń Galerii Głównej Instytutu Designu. Pomieszczenie wypełniły rusztowania, cegły i drewniane skrzynki. Na ekranach wyświetlany jest film, w którym robotnicy opowiadają o swojej pracy. Część ujęć nakręcili sami budowlańcy, więc z bliska można przyjrzeć się temu, co wykonują, realizując budowę.

Z kolei specjalne infografiki, mówią o skali nadużyć wobec robotników i o problemach, jakie występują w budownictwie, m. in. niepłaconych nadgodzinach, zaleganiu z wypłatami przez podwykonawców, 12-godzinnym systemie pracy, krótkich terminach realizacji, pracy emigrantów na gorszych warunkach, wypadkach na budowach.

Autorzy wystawy nie koncentrują się na szukaniu winnych nadużyć zachodzących na różnych etapach powstawania budynku. Podkreślają, że "tworzą przestrzeń do zastanowienia się nad tym, jak sprawić, by ten proces był nie tylko efektywny, ale i sprawiedliwy".

Ekspozycję będzie można oglądać do 17 lutego.

Instytut Designu działa w Kielcach od 2012 r. Promuje design i nowatorskie przedsięwzięcia z nim związane. Inicjuje współpracę różnych środowisk zainteresowanych wzornictwem - ekspertów i twórców designu, instytucji edukacyjnych i projektowych, a także przedstawicieli biznesu. (PAP)

ban/pat/