Premier Beata Szydło i minister edukacji narodowej Anna Zalewska podczas konferencji prasowej dot. ustawy oświatowej. Warszawa, 09.01.2017. Fot. PAP/J. Kamiński
Reforma oświaty wchodzi w życie - w środę Prawo oświatowe i przepisy je wprowadzające zostały opublikowane w Dzienniku Ustaw. Od 1 września system szkolny w Polsce tworzyć będą 8-letnie szkoły podstawowe, 4-letnie licea ogólnokształcące i 5-letnie technika.
W miejsce zasadniczych szkół zawodowych powstaną dwustopniowe szkoły branżowe. Stopniowo wygaszane będą gimnazja.
Zgodnie z przepisami wprowadzającymi, pierwsze artykuły reformy oświatowej wchodzą w życie trzy dni po ogłoszeniu. Najpilniejsze terminy związane z reformą dotyczą teraz organów prowadzących szkoły.
Reforma oświaty rozpocznie się od roku szkolnego 2017/2018. Wówczas uczniowie kończący w roku szkolnym 2016/2017 klasę VI szkoły podstawowej staną się uczniami VII klasy szkoły podstawowej. Rozpocznie się tym samym stopniowe wygaszanie gimnazjów - nie będzie już do nich prowadzona rekrutacja. W roku szkolnym 2018/2019 gimnazja opuści ostatni rocznik dzieci z klas III. Od 1 września 2019 r. gimnazjów nie będzie już w ustroju szkolnym.
Wprowadzono wiele możliwości przekształcania szkół. Zespół szkół, w skład którego wchodzi dotychczasowa 6-letnia szkoła podstawowa i dotychczasowe gimnazjum stanie się z mocy prawa 8-letnią szkołą podstawową, a nauczyciele z tego gimnazjum staną się nauczycielami szkoły podstawowej. Pozostałe gimnazja mogą zostać przekształcone w szkołę podstawową, w liceum, technikum, szkołę branżową lub mogą zostać włączone do któregoś z nowo powstałych typów szkół.
Decyzja co do formy i czasu przekształcenia gimnazjum albo jego włączenia do innej szkoły należeć będzie do kompetencji samorządu prowadzącego gimnazjum, osoby prawnej lub osoby fizycznej prowadzącej dotychczasowe publiczne lub niepubliczne gimnazjum.
Wydłużenie nauki w szkołach podstawowych z 6 do 8 lat nie oznacza, że uczeń przez cały czas nauki w szkole podstawowej będzie się uczył w tym samym budynku szkolnym. Samorządy będą mogły bowiem część klas np. klasy I-IV umieścić w jednym budynku, a klasy starsze V-VIII w innym.
W okresie przejściowym organ prowadzący będzie mógł także przenieść do innej szkoły pojedynczych uczniów, gdy np. w wyniku zmiany struktury szkół zmienia się ich obwody, a nawet całe oddziały klasowe. Jeżeli w danej publicznej szkole podstawowej są co najmniej dwie klasy III gmina będzie mogła wskazać uczniom niektórych klas III naukę w klasach IV-VIII w innej szkole podstawowej powstałej z przekształcenia gimnazjum. Analogiczny zapis dotyczy uczniów klas VI, którym można będzie wskazać w okresie przejściowym inną szkołę na czas nauki w VII i VIII klasie.
Reforma oświaty rozpocznie się od roku szkolnego 2017/2018. Wówczas uczniowie kończący w roku szkolnym 2016/2017 klasę VI szkoły podstawowej staną się uczniami VII klasy szkoły podstawowej. Rozpocznie się tym samym stopniowe wygaszanie gimnazjów - nie będzie już do nich prowadzona rekrutacja. W roku szkolnym 2018/2019 gimnazja opuści ostatni rocznik dzieci z klas III. Od 1 września 2019 r. gimnazjów nie będzie już w ustroju szkolnym.
Przekształcanie szkół pociągnie za sobą konieczność stworzenia przez samorządy nowej sieci szkół. Ostateczne uchwały w tej sprawie będą musiały one podjąć do 31 marca 2017 r. Przygotowane przez samorządy sieci będą opiniowane przez kuratorów, a ich opinia będzie dla samorządów wiążąca.
Wprowadzenie branżowej szkoły I stopnia, w miejsce zasadniczej szkoły zawodowej, planowane jest od 1 września 2017 r. Wprowadzenie branżowej szkoły II stopnia dla absolwentów branżowej szkoły I stopnia rozpocznie się od roku szkolnego 2020/2021. Zmiany w liceach ogólnokształcących i technikach zapoczątkowane mają być od roku szkolnego 2019/2020, a zakończyć się w roku szkolnym 2023/2024.
W roku szkolnym 2019/2020 w klasach I liceów ogólnokształcących, techników i branżowych szkół I stopnia edukację rozpoczną dzieci kończące klasę III gimnazjum i dzieci kończące klasę VIII szkoły podstawowej.
Uczniowie kończący gimnazjum będą kształcili się w 3-letnich liceach ogólnokształcących i 4-letnich technikach, natomiast dzieci kończące VIII klasę szkoły podstawowej rozpoczną naukę w 4-letnim liceum lub 5-letnim technikum. Uczniowie będą mogli także kontynuować naukę w I klasie branżowej szkoły I stopnia.
Na zakończenie 8-letniej szkoły podstawowej uczniowie pisać będą egzamin ósmoklasisty. Będzie on obejmował trzy przedmioty obowiązkowe dla wszystkich uczniów: polski, matematykę i język obcy oraz egzamin z jeszcze jednego przedmiotu do wyboru spośród: biologii, chemii, fizyki, geografii i historii. Wynik egzaminu będzie miał wpływ na przyjęcie ucznia do szkoły ponadpodstawowej.
W okresie przejściowym, czyli latach szkolnych 2018/2019, 2019/2020 i 2020/2021 na egzaminie będą tylko egzaminy z przedmiotów obowiązkowych, a egzamin z przedmiotu dodatkowego po raz pierwszy przeprowadzony zostanie w roku szkolnym 2021/2022. Wówczas to VIII klasę kończyć będą uczniowie, którzy będą mieli za sobą pełen cykl nauczania w klasach IV-VIII zgodnie z nową przygotowywaną podstawą programową.
W ustawie zdecydowano także, że kształcenie dwujęzyczne będzie mogło być prowadzone w klasie VII i VIII oraz w liceach ogólnokształcących; obecnie klasy dwujęzyczne i międzynarodowe są w gimnazjach i liceach. Przy liceach prowadzących kształcenie dwujęzyczne będą mogły być tworzone "klasy zerowe" dla uczniów, którzy będą chcieli w ten sposób się kształcić, a nie mogli chodzić do klas dwujęzycznych w szkole podstawowej.
Prawo Oświatowe zawiera też zapisy nieodnoszące się do nowej struktury szkolnictwa, m.in. dają możliwość tworzenia oddziałów przygotowawczych dla uczniów, którzy przybywają z zagranicy, zarówno dla obywateli polskich, jak i cudzoziemców. Chodzi o pomoc dzieciom z rodzin migranckich, które mają problemy w komunikacji związane z nieznajomością lub słabą znajomością języka polskiego lub trudności adaptacyjne związane z wcześniejszym kształceniem za granicą.
Reforma wywołuje liczne protesty: samorządowców, rodziców, a nauczyciele związani z ZNP przygotowują strajk generalny w oświacie. W niektórych miastach odbywają się lub są planowane także strajki rodzicielskie, polegające na nie posyłaniu dzieci do szkoły.
Przedstawiciele PO, Nowoczesnej, Razem, Inicjatywy Polska, OPZZ, ruchów rodzicielskich oraz organizacji zrzeszonych w "Koalicji NIE dla chaosu w szkole" zadeklarowali poparcie dla pomysłu ZNP dotyczącego zorganizowania ogólnopolskiego referendum w sprawie reformy edukacji. (PAP)
js/ dsr/ malk/
