Gen. Janusz Brochwicz-Lewiński, ps. Gryf. 2015 r. Fot. PAP/P. Supernak
Pogrzeb bohatera powstania warszawskiego gen. Janusza Brochwicz-Lewińskiego "Gryfa", który odbędzie się 25 stycznia na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, będzie miał charakter państwowy - podało PAP w czwartek CIR. W pogrzebie ma wziąć udział prezydent Andrzej Duda.
Uroczystości pogrzebowe legendarnego "Gryfa", żołnierza Batalionu AK "Parasol", dowódcy obrony Pałacyku Michla podczas powstania warszawskiego, rozpocznie 25 stycznia o godz. 11 msza w Katedrze Polowej WP. Pożegnanie generała na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie zaplanowano na godz. 13.
"Pogrzeb będzie miał charakter państwowy" - podało PAP w czwartek Centrum Informacyjne Rządu.
Prezydent mianował pośmiertnie Janusza Brochwicz-Lewińskiego na generała dywizji
W uroczystościach - jak poinformowała PAP w ubiegłym tygodniu Kancelaria Prezydenta RP - udział weźmie prezydent Andrzej Duda. Kancelaria 12 stycznia br. podała też, że prezydent mianował pośmiertnie Janusza Brochwicz-Lewińskiego na stopień generała dywizji. W kwietniu 2008 r. do stopnia generała brygady Brochwicz-Lewińskiego awansował prezydent Lech Kaczyński.
Organizatorem uroczystości pogrzebowych jest Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Urząd podał w czwartek PAP, że wejście do katedry na mszę będzie możliwe od godz. 9; zaznaczył też, by ze względu na wymogi bezpieczeństwa uczestnicy mszy nie zabierali ze sobą m.in. dużych plecaków i toreb. Urząd ds. Kombatantów dodał, że na osoby, które będą chciały wziąć udział w uroczystościach na cmentarzu będą oczekiwały dwa autobusy ZTM.
Informacje dotyczące udziału mediów w uroczystościach poda wkrótce w osobnym komunikacie Biuro Bezpieczeństwa Narodowego.
Janusz Brochwicz-Lewiński, ps. Gryf, był żołnierzem Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Walcząc z okupantem niemieckim w batalionie "Parasol" był dowódcą legendarnej grupy szturmowej, która broniła Pałacyku Michlera na Woli (znany też jako Pałacyk Michla dzięki popularnej piosence powstańczej). Miejsce to stanowiło pierwszą linię obrony polskich oddziałów w pierwszych dniach powstania warszawskiego na Woli.
Urodził się 17 września 1920 r. w Wołkowysku w rodzinie ziemiańskiej. We wrześniu 1939 r. walczył w stopniu kaprala podchorążego. Po agresji Związku Sowieckiego na Polskę, dostał się 18 września 1939 r. do niewoli sowieckiej, z której zbiegł. Jesienią 1939 r., po kilkutygodniowej tułaczce dotarł do Generalnego Gubernatorstwa, gdzie włączył się w działalność powstającego Związku Walki Zbrojnej - późniejszej Armii Krajowej.
Akcja upamiętniająca gen. Janusza Brochwicz-Lewińskiego "Gryfa"
Tuż przed wybuchem powstania warszawskiego 10 lipca 1944 r. dowodził akcją na aptekę Wendego przy Krakowskim Przedmieściu 55, podczas której zdobyto narzędzia chirurgiczne, lekarstwa, środki znieczulające oraz materiały opatrunkowe dla żołnierzy Armii Krajowej.
W dniach 4-5 sierpnia 1944 r. wsławił się obroną kompleksu zabudowań "Getreide Industrie-Werke", czyli: młyna, fabryki makaronów, magazynów oraz "pałacyku", a właściwie kamieniczki Karola Michlera przy ul. Wolskiej 40. Powstańcy czterokrotnie odparli atak, jednak piąte natarcie - 6 sierpnia, wsparte przez niemieckie czołgi, zmusiło Polaków do odwrotu. Za te walki Brochwicz-Lewiński został odznaczony Krzyżem Walecznych.
8 sierpnia 1944 r. Brochwicz-Lewiński został ciężko ranny (postrzał twarzy) podczas walk na Cmentarzu Ewangelickim, przez co został wyeliminowany z dalszych walk. Został ewakuowany do Szpitala Jana Bożego na Starym Mieście, następnie kanałami przeszedł do Śródmieścia Południe. Po kapitulacji powstania dostał się do niewoli.
Wyzwolony z niemieckiego obozu jenieckiego w Murnau przez Amerykanów po wojnie pozostał na Zachodzie. Wstąpił tam do armii brytyjskiej (3. Pułk Królewski Huzarów), służył m.in. w gwardii przybocznej Jego Królewskiej Mości Jerzego VI. Działał również m.in. w Palestynie i Sudanie jako agent wywiadu.
Powrócił na stałe do Polski w lipcu 2002 r. Od tego czasu aktywnie działał w środowisku kombatanckim. W latach 2009–2014 był członkiem kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Prezydent Duda w listopadzie 2015 r. odznaczył Brochwicz-Lewińskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski "za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczpospolitej Polskiej, za działalność na rzecz środowisk kombatanckich, za pielęgnowanie pamięci o najnowszej historii Polski".
W 2016 r. Brochwicz-Lewiński otrzymał nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej, którą przyznaje IPN.
Janusz Brochwicz-Lewiński zmarł 5 stycznia br. (PAP)
nno/ mow/
