Malarstwo prymitywisty Pawła Wróbla w Muzeum Śląskim w Katowicach

Tematyczna wystawa prac jednego z pierwszych członków legendarnej Grupy Janowskiej, czyli kręgu śląskich malarzy nieprofesjonalnych, nosi tytuł: "Kroniki przedmieść. Malarstwo Pawła Wróbla".

Kuratorka wystawy, kierowniczka Działu Plastyki Nieprofesjonalnej w Muzeum Śląskim, Sonia Wilk, przypomniała, że Wróbel (1913-84) pochodził z podmiejskiej dzielnicy Katowic – Szopienic, a nieodłączną cechą jego malarstwa jest osadzenie twórczości w realiach tamtego czasu.

"Malował to, co było mu najbliższe, czyli życie społeczne charakterystyczne dla tych robotniczych, śląskich dzielnic - ważne w życiu tej społeczności wydarzenia jak np. obchody Barbórki, festyny, przyjazd cyrku, miejsca, gdzie się spotykano, takie jak targowisko, magiel, pralnia. Jego malarstwo to więc takie kroniki przedmieść" – podkreśliła kuratorka.

Dodała, że przedstawione na jego obrazach scenki rodzajowe z familokami czy podwórkami w tle często przywołują wspomnienia. "To jest bardzo sentymentalne, przynajmniej dla Ślązaków, malarstwo, bo przywołuje w pamięci sceny, których oni sami byli świadkami przed kilkudziesięciu laty" – zaznaczyła znawczyni śląskiej sztuki nieprofesjonalnej.

Wśród charakterystycznych elementów śląskiego krajobrazu w malarstwie Wróbla nie brakuje m.in. robotniczych osiedli, czerwonych budynków familoków, stożkowatych hałd, wysokich kominów i wież wyciągowych kopalnianych szybów.

Na wystawie w Muzeum Śląskim prezentowanych będzie 30 obrazów i ponad 40 rysunków Pawła Wróbla z niemal całego okresu jego twórczości – od lat 50. do 80. XX w. Taki przekrój, w ocenie kurator, pozwoli prześledzić rozwój malarstwa Wróbla pod względem warsztatowym. "Tematyka jego prac i sposób przedstawiania tematu nie zmieniały się, ale w jego twórczości można zaobserwować rozwój pod względem warsztatowym, np. zaczynał malując akwarelami, a z czasem zaczął też malować farbami akrylowymi" – wyjaśniła Sonia Wilk.

Prace w większości pochodzą ze zbiorów Muzeum Śląskiego, gdzie na stałe prezentowana jest wystawa śląskiej sztuki nieprofesjonalnej m.in. z obrazami Wróbla.

Wystawę "Kroniki przedmieść. Malarstwo Pawła Wróbla" będzie można oglądać do połowy września.

Paweł Wróbel urodził się w Szopienicach (dzielnica Katowic). Zdolności plastyczne wykazywał już w dzieciństwie. Szybko musiał zacząć zarabiać na swoje utrzymanie, a malowanie stało się szansą na dodatkowy zarobek. Zaczynał od rysowania tuszem na papierze scenek z popularnych wtedy westernów.

Później malarz zaczął pracę w kopalni, co – paradoksalnie – miało decydujący wpływ na rozwój jego talentu plastycznego. W 1946 r. Wróbel zapisał się bowiem na zajęcia plastyczne w przyzakładowej świetlicy, był też jednym z pierwszych członków legendarnej Grupy Janowskiej, czyli śląskiego kręgu malarzy nieprofesjonalnych.

Skupiająca śląskich malarzy Grupa Janowska powstała w 1946 r. przy kopalni "Wieczorek" w katowickim Janowie. Stworzyli ją zajmujący się malarstwem górnicy tej kopalni. I choć od początku grupę tworzyli malarze-amatorzy, ich obrazy upiększają wnętrza wielu renomowanych muzeów i galerii. W ub. roku Grupa obchodziła swe 70-lecie.

Do pierwotnej Grupy Janowskiej należeli m.in.: Teofil Ociepka, Ewald Gawlik, Paweł i Leopold Wróblowie, Antoni Jaromin, Bolesław Skulik oraz Józef Gajzler. Ostatnim żyjącym przedstawicielem historycznej Grupy Janowskiej jest wciąż tworzący Erwin Sówka. (PAP)

akp/ pat/