Dom Tadeusza Zawadzkiego ps. Zośka w Piasecznie. Dom legendarnego bohatera Szarych Szeregów, po latach trafi pod opiekę harcerzy i lokalnego samorządu. Fot. PAP/W. Duszenko
Gmina Piaseczno i Chorągiew Stołeczna Związku Harcerstwa Polskiego podpisały w czwartek list intencyjny w sprawie wykupienia i odrestaurowania znajdującego się w Piasecznie domu rodzinnego Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”, bohatera Szarych Szeregów.
Dom "Zośki" znajdujący się w dzielnicy Piaseczna Zalesie Dolne zostanie wykupiony z rąk obecnego właściciela, prywatnej osoby, przez Gminę Piaseczno i Chorągiew Stołeczną ZHP. Oba podmioty podzielą się prawem własności po połowie.
"Ogromnie cieszę się, że wspólnym wysiłkiem ocalimy od zapomnienia dom +Zośki+. Miejsce to było ośrodkiem szkoleń kadry harcerskiej, a w czasie wojny dawało schronienie ludziom podziemia. Powinno ono przypominać młodemu pokoleniu o bohaterskich czynach Szarych Szeregów oraz przyjaźni, która łączyła młodych ludzi, a wystawiana była na największą próbę. W tym magicznym miejscu poczuć można atmosferę, którą znamy z książki +Kamienie na szaniec+. Właśnie dlatego dworek ten służyć powinien edukacji historycznej, a także społeczności lokalnej i harcerskiej. Wierzę, że jesteśmy w stanie wspólnie zaproponować projekty, które ożywią to wyjątkowe miejsce" - mówił w czwartek Zdzisław Lis, burmistrz Miasta i Gminy Piaseczno.
"Czujemy się spadkobiercami tradycji i historii, która tworzyła się w tym miejscu. To tu odbywały się kursy +Szkoły za Lasem+, to tu Tadeusz Zawadzki zakończył spisywanie notatek z przebiegu Akcji pod Arsenałem, które wykorzystał Aleksander Kamiński w +Kamieniach na szaniec+. Jednocześnie chcielibyśmy, aby dom +Zośki+ był współczesną przestrzenią do spotkań, debat, warsztatów, działań międzypokoleniowych i społecznych" - mówiła harcmistrzyni Paulina Gajownik, Komendantka Chorągwi Stołecznej ZHP.
Dom "Zośki" to drewniana willa zaprojektowana przez Karola Sicińskiego, architekta, który pracował też przy powojennej odbudowie Kazimierza nad Wisłą. Budynek, wzniesiony pod koniec lat 20. XX wieku, stylizowany jest na dworek - ma czterospadowy dach pokryty gontem i ganek z kolumnami. Od 2007 roku stoi pusty, skradziono z niego wszystko, co się dało. Harcerze z Piaseczna próbowali odratować budynek, łatając dziury i wzmacniając dach, dom wymaga jednak gruntownego remontu. W 2009 roku, na wniosek Towarzystwa Przyjaciół Zalesia Dolnego, został wpisany do rejestru zabytków.
Jak wspominała siostra "Zośki", Anna Zawadzka, gdy w 1929 roku ojciec kupił w Zalesiu Dolnym przy ulicy Królowej Jadwigi 8 (obecnie nr 11) drewniany dom, Tadeusz miał 9, a Anna 11 lat. Cała rodzina bardzo chętnie spędzała tu czas od wiosny do jesieni. "Graliśmy z ojcem w tenisa, pływaliśmy po rzeczce Jeziorce, taszcząc okropnie ciężki kajak, skonstruowany osobiście przez Tadeusza, rano ćwiczyliśmy biegi do kolejki, którą dojeżdżaliśmy do szkół w Warszawie" - pisała Anna Zawadzka w „Wiernej rzece harcerstwa”.
W trakcie II wojny światowej budynek w Zalesiu Górnym pełnił funkcję miejsca spotkań konspiracyjnych oraz bazy dla kursu podharcmistrzowskiego „Szkoła za Lasem”. To tu spotykali się członkowie Rady Szarych Szeregów, Aleksander Kamiński, Jan Rossman, gen. "Grot" Rowecki i Stanisław Broniewski.
Jedyne wspomnienia, jakie pozostawił "Zośka", to opis przyjaźni w czasach wojny i kulisy organizowanego przez niego odbicia Janka Bytnara pod Arsenałem. Do udokumentowania tamtych dni zachęcał Tadeusza ojciec. Rękopis trafił do Zalesia i wraz z innymi dokumentami konspiracyjnymi został zakopany w ogródku w wielkim szklanym gąsiorze. Przepisaną na maszynie kopię dostał Aleksander Kamiński i wykorzystał przy pisaniu "Kamieni na szaniec". Oryginał rękopisu ocalał i przechowywany jest w Muzeum Harcerstwa.
Gmina Piaseczno i ZHP zamierzają wyremontować dom "Zośki" i w przyszłości utworzyć w nim "Dom Spotkań z Historią". (PAP)
aszw/ itm/
