Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Magdalena Gawin. Fot. PAP/L. Szymański
Memorandum Wannsee to pierwszy krok niezbędny do podniesienia standardów zarządzania miejscami pamięci – mówiła wiceminister kultury Magdalena Gawin w poniedziałek podczas obrad 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO w Krakowie.
Podczas kwietniowego spotkania eksperckiego w Niemczech (7.04.2017) uchwalono tzw. Memorandum Wannsee, uznając szczególną rolę niemieckiego b. nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau, jako reprezentatywnego miejsca upamiętnienia dla wszystkich poobozowych miejsc pamięci. Dawny niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady jest na Liście Światowego Dziedzictwa od 1979 r.
W panelu "Wyjątkowa uniwersalna wartość Auschwitz. Tożsamość historyczna Europy a granice pars pro toto" w Niemczech udział brali przedstawiciele m.in. UNESCO, Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, Instytutu Yad Vashem, Fundacji la Memoire de la Shoah, International Coalition of Sites of Conscience, Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie, Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.
Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego przypomniała w poniedziałek w Krakowie ustalenia z Wannsee. Zgodnie z rekomendacją Memorandum b. obozy koncentracyjne i ośrodki Zagłady poza granicami Polski powinny przyjąć standardy zarządzania polegające na „odwzorowaniu ukształtowanych w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau praktyk – wyrażających tak ważne dla UNESCO zasady autentyzmu, zachowania integralności artefaktów i zbiorów archiwalnych oraz współpracy międzynarodowej”.
B. obozy i ośrodki powinny rozwijać „działalność edukacyjną z poszanowaniem prawdy oraz w duchu międzynarodowego dialogu i współpracy”; „gromadzić i zachowywać +in situ+ artefakty należące do Ofiar (tabliczki indentyfikacyjne, buty, walizki etc.) i dokumentację archiwalną (dokumenty, zdjęci, filmy, mapy)”.
Uczestnicy spotkania w Wannsee rekomendują, by w na terenie dawnych obozów i ośrodków utworzyć pracownie konserwatorskie, by prowadzić na tamtych terenach badania archeologiczne oraz inne badania dotyczące zarówno ofiar, jak i sprawców. Podczas spotkania w Berlinie ustalono, że na terenie dawnych niemieckich nazistowskich obozów powinny funkcjonować, na wzór Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, eksperckie ciała doradcze i opiniujące.
Zgodnie z ustaleniami z Wannsee standardem powinno być „zamieszczanie na ekspozycjach stałych, w materiałach informacyjnych oraz na stronach internetowych czytelnej informacji o przynależności narodowościowej i państwowej ofiar”.
„Uznanie wymienionych praktyk Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau za uniwersalne w pełni odzwierciedla symboliczną rangę tego miejsca podkreśloną poprzez wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jest też warunkiem zachowania pamięci, która powinna być przestrogą i lekcją dla przyszłych pokoleń” – czytamy w Memorandum z Wannsee.
20 stycznia 1942 r. na konferencji w Wannsee pod Berlinem Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA) przedstawił plan „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”, którego konsekwencją miała być eksterminacja 11 milionów europejskich Żydów. Liczbę Żydów zamordowanych przez Niemców i ich sojuszników w czasie II wojny światowej ocenia się łącznie na około 6 milionów. Prawie 5 milionów z nich zgładzono na ziemiach polskich okupowanych przez III Rzeszę. Blisko 3 miliony ofiar to polscy Żydzi.
41. sesja Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO potrwa w Krakowie do 12 lipca. Uczestnicy spotkania podejmą ponad 200 decyzji dotyczących światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. (PAP)
bko/ agz/
