Odrestaurowany, zabytkowy zegar zdobiący wieżę schroniska im. Pawła Beneke na gdańskiej Biskupiej Górce. Fot. PAP/A. Warżawa
W poniedziałkowy wieczór miało miejsce uroczyste, symboliczne oddanie do użytku odrestaurowanego zabytkowego zegara zdobiącego wieżę schroniska im. Pawła Beneke na gdańskiej Biskupiej Górce. Prace przeprowadzano dzięki funduszom pozyskanym z publicznej zbiórki.
W ramach prac, które trwały kilka ostatnich miesięcy, naprawiono i częściowo odtworzono mechanizmy poruszające wskazówkami na obu tarczach zegara, wykonano nowy elektryczny napęd czasomierza oraz odtworzono wskazówki i cyfry na częściowo zachowanych (i odrestaurowanych w ramach przedsięwzięcia) zegarowych tarczach.
W poniedziałkowy wieczór, w strugach deszczu, który padał tego dnia w Gdańsku, odbyła się uroczystość symbolicznego oddania czasomierza do użytku. Tego wieczoru po raz pierwszy czasomierz został podświetlony: montaż instalacji pozwalającej na iluminację zegara był częścią wykonanych prac.
„Ten zegar został odtworzony dzięki nam samym – gdańszczanom” – zaznaczył w czasie uroczystości symbolicznego oddania zegara do użytku prezydent Gdańska Paweł Adamowicz. Przypomniał, że prace przy zegarze zostały sfinansowane ze społecznej zbiórki, która prowadzono była przez trzy miesiące i przyniosła ponad 72 tys. zł. „Uruchomienie zegara było celem, ale przy okazji uruchomiliśmy i wzmocniliśmy w sobie postawy obywatelskie” – podkreślił Adamowicz.
Prace przy czasomierzu wykonała miejscowa firma Elfracorr pod nadzorem Grzegorza Szychlińskiego - kierownika Muzeum Zegarów Wieżowych w Gdańsku.
Kierownik Muzeum Zegarów Wieżowych w Gdańsku Grzegorz Szychliński powiedział, że tarcza odrestaurowanego zegara ma 4,5 metra średnicy. Wyjaśnił, że duży kłopot sprawiły wykonawcom zwłaszcza wskazówki czasomierza, które trzeba było w całości odtworzyć przy braku dokumentacji, a nawet pokazujących je zdjęć (dysponowano tylko jedną fotografią złej jakości, na której utrwalono wskazówki).
Jak zaznaczył w czasie poniedziałkowej uroczystości Szychliński, tarcza odrestaurowanego zegara ma 4,5 metra średnicy. Wyjaśnił, że duży kłopot sprawiły wykonawcom zwłaszcza wskazówki czasomierza, które trzeba było w całości odtworzyć przy braku dokumentacji, a nawet pokazujących je zdjęć (dysponowano tylko jedną fotografią złej jakości, na której utrwalono wskazówki).
Zbiórkę funduszy na naprawę zachowanych i odtworzenie brakujących elementów niszczejącego od 1945 r. zegara przeprowadziła wiosną i latem ub.r. Fundacja Gdańska wraz ze związanym z Biskupią Górką Stowarzyszeniem Waga.
Środki zbierane były w ramach akcji "Prezent dla Gdańska". W jej trakcie przeprowadzano licytacje, loterie fantowe, organizowano spacery po Biskupiej Górce oraz inne akcje specjalne, z których dochód (w formie datków) zasilał fundusz.
Schronisko młodzieżowe zostało zbudowane w najwyższym punkcie Biskupiej Górki w latach 1938-40. Na tarasie obiektu usytuowanym od strony Głównego Miasta, postawiono 25-metrową wieżę, której szczyt zdobił zegar z dwoma tarczami zainstalowanymi na północnej i południowej ścianie budowli. Wewnątrz wieży znajdował się też wyposażony w kilkanaście dzwonów kurant oraz specjalny mechanizm, dzięki któremu każdego dnia w południe odtwarzano krótką inscenizację pościgu i walki z udziałem dwóch statków.
Po 1945 r. schronisko zostało przeznaczone na potrzeby policji (zajmuje ona obiekt do dziś). Wieża, zegar i carillon z biegiem lat niszczały. Zegar stracił mechanizm i wskazówki. Zachowała się jednak większość kurantowych dzwonów oraz niewielka część mechanizmu pozwalającego odtworzyć inscenizację, elementy te wymagają jednak remontu i odtworzenia brakujących części. Prace nad carillonem i mechanizmem do inscenizacji wyceniono na 100 tys. zł. Gdański samorząd chciałby w przyszłości pozyskać fundusze także na ten cel.
W momencie otwarcia schronisku młodzieżowemu nadano imię Paula (Pawła) Beneke - gdańskiego kapra, który w 1473 roku zdobył galerę przewożącą obraz "Sąd ostateczny" Hansa Memlinga i podarował go najważniejszemu gdańskiemu kościołowi - dzisiejszej Bazylice Mariackiej. To właśnie scena zdobycia (przez dowodzony przez Benekego okręt pod nazwą "Piotr z Gdańska") galery San Matteo przewożącej "Sąd ostateczny", odtwarzana była przez mechanizm zainstalowany w zegarze na wieży schroniska.
Biskupia Górka to historyczna dzielnica Gdańska leżąca w bezpośrednim sąsiedztwie Głównego Miasta. Przed wiekami na jej terenie działały folwarki, w XVI wieku rozpoczęto tu budowę różnego rodzaju umocnień, a później fortyfikacji mających służyć obronie Głównego i Starego Miasta. Na przełomie XIX i XX wieku u podnóża i na łagodnym stoku górki wznoszącej się na około 60 m n.p.m. wybudowano zespół kamienic, z których większość przetrwała do dziś.(PAP)
aks/ mhr/
