W Białymstoku zakończyły się w piątek dwudniowe cerkiewne uroczystości związane z 25. rocznicą przeniesienia tam - z Grodna na Białorusi - relikwii Męczennika Gabriela, świętego Ziemi Białostockiej i patrona prawosławnej młodzieży.
W obchodach w katedrze św. Mikołaja w Białymstoku wzięły udział tłumy wiernych, nie tylko z Białegostoku. Głównej piątkowej liturgii przewodniczyli prawosławni hierarchowie z Polski, Białorusi i Kazachstanu. Zakończyła ją procesja z relikwiami Gabriela.
W czwartek po południu wróciły one do Białegostoku ze Zwierek k. Zabłudowa (Podlaskie), gdzie były przechowywane od maja, od dorocznych uroczystości ku czci męczennika. Zwierki to rodzinna miejscowość św. Gabriela, pięć lat temu konsekrowana została tam cerkiew pod jego wezwaniem.
Gabriel Gowdel urodził się w Zwierkach w 1684 r. w pobożnej, prawosławnej rodzinie chłopskiej. Gdy miał 6 lat, został w nieznanych okolicznościach uprowadzony z domu i zamordowany; jego ciało pochowano na cmentarzu w rodzinnej miejscowości.
Na tym cmentarzu chowano również dzieci, które zmarły podczas zarazy w 1720 r. W trakcie jednego z pogrzebów przypadkiem odkopano ciało Gabriela. Okazało się, że jest ono w nienaruszonym stanie. Cudownie ocalałe szczątki przeniesiono do krypty w cerkwi w Zwierkach. Uważa się, że wydarzenie to przyczyniło się do ustania epidemii.
Kult Gabriela rósł z biegiem lat, głównie za sprawą uzdrowień przy jego grobie. Po pożarze w 1746 r. kaplicy w Zwierkach, relikwie przeniesiono do pobliskiego Zabłudowa, a potem przez wiele lat wędrowały one po Kresach Wschodnich. Trafiły do Słucka, Mińska, potem do Grodna na Białorusi.
Dzięki porozumieniu z białoruską Cerkwią, we wrześniu 1992 roku uroczyście przeniesiono je do białostockiej katedry św. Mikołaja. Prawosławni duchowni podkreślają, że to wydarzenie miało ogromne znaczenie dla odrodzenia życia religijnego w regionie, a w samych uroczystościach wzięło wtedy udział ponad 100 tys. osób.
Od początku relikwiami opiekują się siostry zakonne, początkowo mieszkające w białostockich Dojlidach, obecnie w Zwierkach, oddalonych od Białegostoku o kilkanaście kilometrów. W październiku 2012 roku wyświęcona została tam cerkiew pw. Męczennika Gabriela - główna świątynia żeńskiego klasztoru Narodzenia Najświętszej Maryi Panny.
Od 1997 roku obchodom towarzyszą Białostockie Dni Muzyki Cerkiewnej. Wieczorem z tej okazji odbędzie się koncert w białostockiej cerkwi św. Ducha. Wystąpią chóry z Białegostoku, Supraśla, Hajnówki oraz Berestowicy na Białorusi.
Robert Fiłończuk(PAP)
rof/ akw/
