Muzeum w Gliwicach wydało książkę o historii odlewnictwa artystycznego w tym mieście. W XIX wieku wyroby miejscowej odlewni były jednym z najbardziej znanych produktów eksportowych Gliwic, a autorami projektów - słynni rzeźbiarze i wybitni modelarze.
Książka pt. „Żeliwo. Odlewnictwo artystyczne w dawnych Gliwicach (1796-1945)” autorstwa Anny Kwiecień jest komentarzem do wystawy prezentowanej w Oddziale Odlewnictwa Artystycznego w Nowych Gliwicach.
Jak przypominają przedstawiciele miejscowego muzeum, wśród znawców i kolekcjonerów w historii sztuki i rzemiosła artystycznego dwóch minionych stuleci Gliwice kojarzą się jednoznacznie z odlewnictwem artystycznym. To w tym mieście w listopadzie 1796 roku, w Królewskiej Odlewni Żelaza, uruchomiono jeden z pierwszych na kontynencie europejskim wielkich pieców opalanych koksem, co otworzyło nowy rozdział w historii miasta.
W XIX wieku huty w Gliwicach, Sayn i Berlinie należały do najsłynniejszych w Europie. Artystyczne odlewy żeliwne oraz, mniej liczne, wykonane w brązie stanowiły jedną z dziedzin produkcji huty gliwickiej. Odlewy te, projektowane przez słynnych rzeźbiarzy – takich jak August Kiss czy Theodor Kalide - oraz znakomitych modelarzy, cieszyły się uznaniem i były eksportowane do wielu krajów. Królewska Odlewnia Żeliwa w Gliwicach słynęła także z produkcji biżuterii żeliwnej oraz niewielkich dekoracyjnych przedmiotów, niektóre z nich znajdują się w zbiorach Muzeum w Gliwicach.
„Mam nadzieję, że książka przyczyni się do promocji Gliwic jako współczesnego, nowoczesnego miasta, którego tożsamość została wzmocniona przez tradycję, pamięć o historii przemysłu gliwickiego, zwłaszcza jego dwóch wiodących gałęzi – hutnictwa i górnictwa” – powiedziała Kwiecień.
Jej publikacja jest komentarzem do wystawy stałej pt. „Słusznie słyną dziś Gliwice…”, znajdującej się w Oddziale Odlewnictwa Artystycznego, gdzie eksponowane są bogate zbiory Muzeum w Gliwicach.
Książka prezentuje unikatowe na skalę europejską obiekty żeliwne – ze szczególnym uwzględnieniem niewielkich, dekoracyjnych przedmiotów, takich jak przyciski do papieru, stojaki na zegarki, świeczniki, plakiety, medaliony – jak również biżuterii żeliwnej – z produkcji których słynęła Królewska Odlewnia Żelaza.
W publikacji znalazł się bogaty materiał ikonograficzny oraz specjalistyczne komentarze – w formie aneksów, m.in. na temat historii odlewnictwa artystycznego w Gliwicach, rozwoju przemysłu w XIX wieku, rewolucyjnej roli żeliwa, ale również historii samego regionu i miasta.
Autorka, która jest historykiem sztuki i muzealnikiem, korzystała z pomocy specjalistów z różnych dziedzin nauki – odlewników, metaloznawców, historyków oraz innych historyków sztuki i architektury.
„Dodatkowo, dzięki współpracy z Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu po raz pierwszy opublikowano w tak dużej ilości bogaty materiał archiwalny w postaci reprodukcji dziewiętnastowiecznych planów i rysunków odlewni gliwickiej, co wzbudzi zapewne entuzjazm miłośników historii przemysłu na Śląsku, zainteresowanych zagadnieniami technicznymi” – wskazała autorka.
Książka jest opracowaniem dwujęzycznym - wszystkie teksty, podpisy, aneksy zostały przetłumaczone na język angielski. Przedstawiciele gliwickiego muzeum i samorządu mają nadzieję, że dzięki temu zostanie zauważona nie tylko na Śląsku i w Polsce, ale także poza granicami kraju i przyczyni się do promocji miasta. (PAP)
Anna Kwiecień, „Żeliwo. Odlewnictwo artystyczne w dawnych Gliwicach (1796-1945)”, Muzeum w Gliwicach, 2017.
autor: Krzysztof Konopka
edytor: Jakub Pilarek
kon/ jbp/
