2011-05-06 (PAP) - Sejmiki województw śląskiego i opolskiego uczciły w piątek 90. rocznicę wybuchu III Powstania Śląskiego. To pierwszy przypadek, kiedy radni sejmików tych dwóch regionów spotkali się na wspólnej sesji. Uczestniczył w niej szef europarlamentu, Jerzy Buzek. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego akcentował w swoim wystąpieniu, że pochodzi z rodziny, w której od pokoleń mówiło się po śląsku. Wskazał, że śląska gwara to także część polskiej kultury.
„Ten język nie był nigdy zamknięty, (...) – prowadził w stronę polskiej kultury samym brzmieniem, podobieństwem, intonacją. (…) Śląski świat właśnie dzięki językowi był bardziej otwarty do kultury polskiej niż innych kultur” – zaznaczył Buzek.
„Jestem też pewien, że i Polska jest dumna, iż jej kultura została wybrana przez Śląsk - dzięki (...) językowi właśnie. Dziś, w czasach wielokulturowości, (…) powinniśmy się cieszyć, że my, Ślązacy, byliśmy jednymi z pierwszych, którzy walczyli o tę różnorodność europejską. Jako jedni z pierwszych pokazaliśmy, co to znaczy zachować odrębność, a jednocześnie budować mosty do kultur, z którymi czujemy językową, a więc i duchową więź. Bo taki był wybór 1921 roku” – wskazał Buzek, nawiązując do ówczesnego plebiscytu i późniejszego powstania.
Głównym punktem piątkowej sesji było przyjęcie przez radnych woj. śląskiego rezolucji o uczczeniu 90. rocznicy III Powstania Śląskiego. Przygotowanie tekstu wspólnej dla obu regionów, jednobrzmiącej rezolucji trwało - według przewodniczącego sejmiku woj. opolskiego, Bogusława Wierdaka - wiele miesięcy, a do pracy zaangażowano wiele środowisk z obu województw.
„Wyszliśmy naprzeciw tym wszystkim głosom uznanych osób (…), którzy mówili o nowej historii w odniesieniu do powstań śląskich, o nowym stosunku do historii powstań śląskich; o tym, jak zmieniła się Europa dzięki temu, że kiedyś te powstania zostały zainicjowane” – akcentował Wierdak. Mimo to, do przyjętej 28 kwietnia przez sejmik woj. opolskiego rezolucji dołączono odmienne zdanie mniejszości niemieckiej.
„Sejmik Województwa Śląskiego składa hołd Powstańcom Śląskim z Wojciechem Korfantym na czele, którzy w dniach od 2 maja do 5 lipca 1921 roku walczyli o polskość Górnego Śląska, a ich wytrwałość i męstwo doprowadziło do zjednoczenia z państwem polskim. Niech pamięć o bohaterskich czynach Powstańców Śląskich będzie godnie uczczona przez mieszkańców Województwa Śląskiego” – brzmi tekst analogicznej rezolucji przyjętej w piątek przez radnych woj. śląskiego.
Za jej przyjęciem nie zagłosowali radni Ruchu Autonomii Śląska, którzy – jak wyjaśniał podczas sesji lider Ruchu, członek zarządu woj. śląskiego Jerzy Gorzelik – uważają, że aby mówić o historii w sposób dojrzały, trzeba mówić językiem wyważonym, dostrzegać dramaty związane z różnymi ludzkimi wyborami, a także trzeba umieć słuchać różnych racji.
Jak podkreślił, zaproponowanemu tekstowi rezolucji brak "dojrzałości”, nie ma w nim bowiem „refleksji nad trudnymi wyborami Górnoślązaków” i „dramatem podzielonego regionu”. Gorzelik odwołał się do myśli pochodzącego z Zabrza pisarza Stanisława Bieniasza, że „integracja powinna opierać na poczuwaniu się w pierwszym rzędzie do człowieczeństwa, a dopiero potem do polskości czy niemieckości”.
„Liczymy (…), że w przyszłości jednostronne hołdy zastąpione zostaną przez dojrzałe, dopuszczające różne punkty widzenia upamiętnienie” – deklarował Gorzelik. Podczas jego przemówienia z sali wyszli niektórzy uczestniczący w sesji posłowie i radni PiS oraz wicewojewoda śląski Piotr Spyra - działacz Ruchu Obywatelskiego "Polski Śląsk".
Sesję – prócz przemówień - wypełniły też wykłady historyczne. Prof. Zygmunt Woźniczka z Uniwersytetu Śląskiego mówił o blaskach i cieniach obecności Górnego Śląska w państwie polskim w XX wieku. Prof. Bogdan Cimała z Uniwersytetu Opolskiego odniósł powstania śląskie do polskich powstań narodowych.
Regionalne śląskie uroczystości rocznicy III powstania śląskiego, które w 1921 r. przesądziło o przyznaniu Polsce dużej części Górnego Śląska, odbyły się w Katowicach w poniedziałek. Centralne obchody 90. rocznicy wybuchu III powstania zaplanowano na 21 maja na Górze św. Anny (Opolskie). Rok 2011 r. decyzją sejmików woj. opolskiego i śląskiego obchodzony jest w tych regionach jako Rok Pamięci Powstań Śląskich.(PAP)
mtb/ mab/
