Fot. PAP/J. Bednarczyk
Jeszcze w pierwszym kwartale br. powinny się zakończyć prace nad scenariuszem stałej ekspozycji w Muzeum Auschwitz przybliżającej martyrologię Polaków. Zastąpić ma dotychczasową, anachroniczną wystawę – dowiedziała się w czwartek PAP w placówce.
Rzecznik placówki Bartosz Bartyzel powiedział, że scenariusz będzie podstawą do oszacowania kosztów budowlanych, produkcyjnych i instalacyjnych. „Dopiero wówczas projekt zostanie skierowany do ministerstwa kultury w celu zidentyfikowania dróg finansowania” – dodał.
Stałe ekspozycje narodowe, upamiętniające ofiary niemieckiego obozu Auschwitz, powstawały z inicjatywy środowisk byłych więźniów w blokach byłego obozu Auschwitz I. Pierwszą, czechosłowacką, otwarto w 1960 r. Obecnie jest ich kilkanaście. W ostatnich kilkunastu latach znaczna ich część została gruntownie zmodernizowana. Stało się tak m.in. z rosyjską, żydowską, którą przygotował jerozolimski instytut Yad Vashem, francuską, a także wystawami poświęconymi Żydom węgierskim, słowackim i więźniom z Czech. Powstała nowoczesna ekspozycja upamiętniająca męczeństwo Romów.
Polska wystawa jest w tej chwili jedną z najstarszych. Powstała jeszcze w czasach PRL - w 1985 r. Jej wymiana planowana jest od wielu lat. W 2010 r. przygotowano wstępną koncepcję.
Zakładała ona, że na parterze bloku 15, który obecnie zajmuje wystawa polska, przybliżone zostaną najważniejsze kwestie związane z ofiarami Auschwitz pochodzącymi z Polski. W tym aspekcie powinna ona uzupełniać główną ekspozycję muzealną.
Na pierwszym piętrze bloku 15 polska ekspozycja miałaby się skupić na historii lokalnej, m.in. ukazując wysiedlenia Polaków, które towarzyszyły budowie i rozbudowie kompleksu Auschwitz, represje wobec okolicznej ludności, a także o działanie przyobozowego ruchu oporu.
Wymiana ekspozycji głównej, która z niewielkimi korektami istnieje od 1955 r., rozpocząć się ma w 2019 r. Szacowany na ok. 100 mln zł koszt sfinansuje resort kultury. Będzie zlokalizowana na parterach sześciu bloków byłego niemieckiego obozu Auschwitz I, oznaczonych numerami od 4 do 9.
Wystawa będzie podzielona na trzy części. Pierwsza przybliży sprawców, obóz jako instytucję oraz planowanie zmiany obozu koncentracyjnego w ośrodek zagłady Żydów. Druga podejmie temat Zagłady widzianej z perspektywy ofiar. Wyeksponowane zostaną prywatne przedmioty przywiezione do obozu przez deportowanych Żydów. Trzecia skupi się na więźniach obozu koncentracyjnego i ukazaniu zaplanowanej przez Niemców dehumanizacji. W całości ma zostać udostępniona zwiedzającym w 2025 r.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Do obozu deportowali ok. 150 tys. Polaków. Blisko połowa straciła życie.
W 1947 r. na terenie byłych obozów Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau powstało muzeum. W ub.r. zwiedziło je 2,1 mln osób, w tym 498 tys. Polaków. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ itm/
