Debata "Afganistan – poligon świata. Polak w walce z sowieckim imperium w Afganistanie"

Punktem wyjścia do dyskusji będzie opublikowana w „Karcie” 94 relacja Jacka Winklera – historyka sztuki, malarza, fotografika – który w latach 80. walczył w Afganistanie, m.in. u boku Ahmeda Szaha Masuda.

Sowiecka inwazja na Afganistan w 1979 roku rozpętuje trwający 10 lat konflikt – wyjątkowo krwawy epizod zimnowojennej rywalizacji mocarstw. Na pomoc Afganom rusza kilku Polaków – w tym Jacek Winkler. W Afganistanie Winkler zdobywa uznanie dla swego męstwa i zaszczytny tytuł Adam Khan.

Po powrocie angażuje się w kampanię informacyjną na rzecz narodu afgańskiego, tak tłumacząc w przemówieniu na uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie potrzebę neutralizowania wpływów sowieckich na świecie i konieczność wsparcia narodu afgańskiego: „Mało jest narodów, które tak jak my, wiedzą, co oznacza samotna walka z przeważającą siłą. W wielkiej rodzinie narodów podbitych przez ZSRR jesteśmy silni naszą tradycją walki «za wolność naszą i waszą». To w imię tej właśnie idei walczyli Kościuszko i Pułaski. Nakłada to na nas, w moim przekonaniu, obowiązek pamiętania o innych narodach zdominowanych i uciemiężonych przez wspólnego wroga”.

W swych zapisach z tego okresu Winkler podkreśla waleczność Afgańczyków oraz rolę religii w konfrontacji z sowieckim materializmem. Ubolewa nad obojętnością świata wobec dramatu Afganistanu, którą tłumaczy między innymi lękiem Zachodu przed islamem.

Wojna w Afganistanie zakończyła się w 1989 roku, ale kolejne lata przyniosły destabilizację wewnętrzną i rosnący ruch talibów, którego działania doprowadziły do międzynarodowej interwencji. Rozpoczęła się kolejna wojenna dekada – Afganistan ponownie stał się obszarem krzyżowania się kierunków światowej polityki, polem bitwy reprezentantów różnych idei, doktryn i postaw.

Udział wezmą: prof. Bohdan Cywiński - badacz postaw inteligencji polskiej; Wojciech Jagielski - pisarz, publicysta, korespondent wojenny.

Prowadzenie: Zbigniew Gluza

Faktyczny Dom Kultury, ul. Gałczyńskiego 12, godz.19.00

                                                                                                   ***

W „Karcie” 94 m.in.:

Start Rzeczpospolitej (temat numeru)

Pierwsze miesiące ustanawiania kształtu Rzeczpospolitej – od grudnia 1918, tuż po uzyskaniu niepodległości po lipiec 1919, po podpisaniu traktatu pokojowego w Wersalu. Wielogłosowa opowieść pokazuje, jak ustalane były koncepcja nowego państwa i jego granice, wobec dwóch przeciwstawnych wizji: federacyjnej i mocarstwowej. Dopełnia ją fragment dziennika Michała Roemera, opisujący próbę realizacji idei federacyjnej w odniesieniu do Litwy – misję, na którą śle go Piłsudski wiosną 1919.

W NUMERZE TAKŻE:

Ciężki Krzyż
Największy w historii II RP bunt więźniów

Polskie sztunki
Hanna Świda-Ziemba – w relacji i dzienniku o polskich sprawach (sztunkach) wileńskiej młodzieży w okupowanym mieście (1940–44)

Próba wyjścia
Wspomnienia Jana Nowika: zmaganie się z traumą Zagłady i późniejszą pamięcią o niej

Obecność Wtedy
Życie po Holokauście, a zarazem w ciągłym odniesieniu do tego doświadczenia – w dzienniku Haliny Birenbaum

Nie umiałem milczeć
Sowiecki generał Petro Hryhorenko u szczytu kariery rzuca wyzwanie systemowi (1961)

Stan zawieszenia
Zwolniony z internowania Wiktor Woroszylski relacjonuje w dzienniku czas pozornego łagodzenia stanu wojennego

Twarzą w twarz                                                                                                                                        Postawa Jacka Winklera – ochotnika do Afganistanu przeciw Sowietom (1985–87)

Między wojnami                                                                                                                                  Fotoreportaż Ireny Jarosińskiej z Afganistanu początku lat 90.

https://ksiegarnia.karta.org.pl/produkt/karta-94-2017/

Źródło: Ośrodek KARTA