Uroczystości przed pomnikiem w hołdzie poległym żołnierzom 2. Korpusu Polskiego w Acquafondata. Fot. PAP/A. Guz
Weterani II wojny światowej wraz z delegacją wzięli w sobotę udział w uroczystościach przed pomnikiem poświęconym żołnierzom 2. Korpusu Polskiego oraz pomnikiem upamiętniającym żołnierzy włoskich w Acquafondata. To ostatni punkt pielgrzymki z okazji 74. rocznicy bitwy o Monte Cassino.
Burmistrz Acquafondata Antonio Di Meo przypomniał podczas sobotnich uroczystości 2. Korpus Polski dowodzony przez "wielkiego generała Władysława Andersa". Jak mówił, pierwszy kontakt z żołnierzami, którzy pojawili się celem wyparcia z tych terenów Niemców "pozwolił zrozumieć mieszkańcom, że mają do czynienia z innymi, niż poznani dotychczas żołnierze, takimi, którzy z chęcią zacieśniali kontakty, cenili sobie wspólne wartości humanitarne i chrześcijańskie".
"Określenie ich mianem niezwykle dobrze wychowanych i gotowych dzielić się chlebem z ludnością, nie oddaje pełni obrazu. Ich postawa opiewana w opowieściach przekazywanych przez mieszkańców miasta, stała się podstawą dla szczególnie serdecznych relacji po wojnie, przez które przebrzmiewała wdzięczność za poniesioną ofiarę i gotowość poświęcenia w walce, jak to często powtarzali Polacy +za wolność naszą i waszą+" - mówił Di Meo.
Zwrócił uwagę, że krzyż zdobiący pomnik poświęcony poległym żołnierzom 2. Korpusu Polskie w Acquafondata został wykonany przez polskich żołnierzy, z gąsienic zdobytego przez nich niemieckiego czołgu. Przypomniał także postać inż. Mieczysława Rasieja, byłego prezesa ogniska polskiego w Turynie, bez którego - jak mówił ten pomnik by nie powstał. Podziękował także Polonii oraz reprezentującej Ognisko Polskie Elżbiecie Grzyb, która przybliżyła historię organizacji.
Bitwa o Monte Cassino
"Byliście rycerzami dobra, co wybrzmiało w wystąpieniu burmistrza i co funkcjonuje w tej zbiorowej pamięci Włochów o 2. Korpusie Polskim. Oni spotkali się z wami dzisiaj, a wtedy z żołnierzami i widzieli, że jesteście z rycerskiego narodu, który zawsze jest wierny trzem wartościom: wierze, nadziei i miłości" - mówił do weteranów szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.
"Byliście rycerzami dobra, w odwiecznym starciu dobra ze złem" - podkreślił Kasprzyk zwracając się do weteranów. Dodał, że dzięki nim "dobro zatriumfowało" zarówno 74 lata temu podczas zwycięskiej bitwy o Monte Cassino, ale także, gdy Polska "zrzuciła okowy komunistycznego zniewolenia", bo - jak mówił - "następne pokolenie, którego przedstawiciele są wśród nas (...) patrzyło na was jako na wzór i przykład głębokiej wiary w sens działania, wiary w niepodległą Polskę".
"W tych dniach chwały wielu z was miało prawo myśleć, że oto już niedługo wróci do wolnej, ukochanej Polski. W wolnej stolicy będziecie mogli defilować jako zwycięzcy przed swoim ukochanym generałem Andersem, ale to zwycięstwo, które odnieśliście okazało się, że ma także gorzki smak, szczególnie dla was. Dla sojuszników przestaliście już mieć wartość, którą mieliście wcześniej, a w komunistycznej Polsce zamiast defilady, zamiast kwiatów, zamiast odznaczeń i słów uznania, spotkaliście się z wrogością, z prześladowaniem władz komunistycznych. Zamiast defilady były haniebne pytania, zadawane wam, bohaterom, którzy walczyli o Polskę: +po co do Polski wróciliście+, wypowiadane przez ubeckich oficerów śledczych" - mówił wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej Krzysztof Szwagrzyk. Jak dodał, oddającym weteranom honory, towarzyszy poczucie, że "trzeba tę krzywdę wynagrodzić".
Szef urzędu ds. kombatantów odznaczył medalem "Pro Patria" mjr. Freda Alana Brilla-Brylowicza, który był żołnierzem 2 KP, walczył pod Monte Cassino w składzie 10 Pułku Artylerii Ciężkiej 2 Grupy Artylerii 2. Korpusu Polskiego. Brill odznaczony jest m.in. Krzyżem Monte Cassino, zdemobilizowany w stopniu podporucznika.
Następnie w lesie w okolicy Acquafondata odsłonięto tablicę upamiętniającą miejsce pochówku ok. siedmiuset polskich żołnierzy, którzy polegli podczas II wojny światowej. W maju 1946 r. ich szczątki zostały przeniesione i spoczywają na Polskim Cmentarzu Wojennym w Monte Cassino. Podczas uroczystości odegrano hymn Rzeczpospolitej Polskiej i Republiki Włoskiej.
W uroczystościach zorganizowanych przez Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych wzięli udział m.in. weterani II wojny światowej, wicemarszałek Senatu Maria Koc, senator Anna Maria Anders, marszałek senior Sejmu RP Kornel Morawiecki, kierująca polską ambasadą charge d'affaires Marta Zielińska-Śliwka, poseł Anita Czerwińska, poseł Michał Jach, wiceszef IPN Krzysztof Szwagrzyk, doradczyni prezydenta Zofia Romaszewska, prezesowie organizacji kombatanckich, członkowie rady ds. kombatantów, działacze opozycji antykomunistycznej oraz poczty sztandarowe.
Uroczystości zakończyło złożenie wieńców przed kapliczką z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej upamiętniającej miejsce pierwszego pochówku polskich żołnierzy.
Z Acquafondata Marek Sławiński (PAP)
autor: Marek Sławiński
masl/ mok/
