Biblioteka Uniwersytecka (BUW) . Fot. PAP/W. Pacewicz
Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego przekazał Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego ponad 160 tytułów związanych z osobą polskiego prawnika żydowskiego pochodzenia Rafała Lemkina. Uroczystość otwarcia kolekcji odbyła się w piątek w gmachu BUW.
Jak przypomniał wicewicedyrektor BUW Roman Tabisz, Rafał Lemkin był twórcą pojęcia "ludobójstwo" oraz jednym ze współinicjatorów Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, uchwalonej 70 lat temu.
"Ogromnie cieszymy się, że Biblioteka Uniwersytecka została obdarowana takim wspaniałym darem - zasobem liczącym 160 publikacji, kolekcją wyjątkową pod względem merytorycznym. Książki, które głównie zostały opublikowane w języku angielskim - ale nie tylko - pochodzą z rynku księgarskiego i antykwarycznego. Wiele spośród nich to dzieła najnowsze i rzeczywiście bardzo cenne. Mam nadzieję, że doczekają się dużego zainteresowania wśród naszych czytelników" - stwierdził.
Wicedyrektor BUW zwrócił uwagę, że w okresie międzywojennym, po zakończeniu studiów we Lwowie, Lemkin trafił do Warszawy, gdzie uczestniczył w seminarium prawa karnego na UW. "Nie wiemy, niestety, czy był czytelnikiem BUW. Można domniemywać, że tak było, tym bardziej, że poprzednia siedziba biblioteki znajdowała się w sąsiedztwie gmachu wydziału prawa. Natomiast niewątpliwie czujemy się odpowiedzialni za to, żeby dziedzictwo Rafała Lemkina przekazywać kolejnym badaczom, studentom UW, ale nie tylko" - powiedział.
Jak dodał, Kolekcja Lemkinowska może zainteresować nie tylko środowisko akademickie, ale także badaczy i "osoby zainteresowane postacią oraz dziełem Lemkina z całej Polski i spoza jej granic". "Książka ma swoją wartość dopiero wtedy, jak trafi na odbiorcę. Książki mamy, a na odbiorców od dzisiaj czekamy. Mam nadzieję, że będzie ich co niemiara" - podsumował Tabisz.
Dyrektor Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego Anna Gutkowska poinformowała, że przekazana kolekcja składa się z przeszło 160 książek z całego świata, poświęconych osobie Rafała Lemkina oraz problematyce studiów nad ludobójstwem. "Ta unikalna w skali kraju kolekcja, której chyba nigdzie indziej państwo nie znajdą, zawiera dzieła z zakresu prawa, historii, literatury i socjologii, wydane po polsku i po angielsku. Są to zarówno dzieła klasyczne, jak i najnowsze publikacje z ostatnich lat" - wyjaśniła.
Gutkowska zapowiedziała także inne wydarzenia związane z Lemkinem, które do końca roku planuje zorganizować Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami. "W grudniu ukaże się biografia Rafała Lemkina w tłumaczeniu na język polski. Będzie jej towarzyszyła wystawa poświęcona jego życiu i twórczości, która odbędzie się w Kordegardzie. Punktem kulminacyjnym wszystkich naszych wydarzeń będzie konferencja międzynarodowa, która odbędzie się w dniach 3-5 grudnia" - powiedziała.
Uroczystości towarzyszył pokaz filmu dokumentalnego "Watchers of the Sky" w reż. Edet Belzberg. Amerykańska produkcja, nagrodzona dwiema statuetkami na Sundance Film Festival w 2014 r., przybliża historię ludobójstwa w XX i XXI wieku, a także postawy społeczności międzynarodowej wobec tego typu zbrodni.
Rafał Lemkin (ur. 1900 r., zm. 1959 r.) był prawnikiem oraz uczniem prof. Juliusza Makarewicza na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W 1944 r. wydał książkę "Rządy państw Osi w okupowanej Europie", w której po raz pierwszy pojawiło się pojęcie "ludobójstwo". Lemkin był także głównym autorem Konwencji ONZ w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, która została uchwalona w grudniu 1948 r. Sześciokrotnie nominowano go do Pokojowej Nagrody Nobla.
Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego służy interdyscyplinarnej refleksji nad polskim doświadczeniem konfrontacji z dwoma totalitaryzmami XX w. Został powołany do życia wiosną 2016 r. Jego zadaniem jest włączanie polskiego głosu w "pamięć świata" o II wojnie światowej. (PAP)
autor: Daria Porycka
dap/ agz/
