Wystawa „W poszukiwaniu wolności: 1968–2018” w Domu Spotkań z Historią

"Zaproszono nas do międzynarodowego projektu koordynowanego przez Narodowe Muzeum Historii Współczesnej w Lublanie. W rocznicę wydarzeń 1968 r. postanowiono pokazać jak ten czas wyglądał w trzech różnych europejskich krajach. Ideą był ukazanie czym była i czym jest wolność dla mieszkańców różnych krajów Europy i czy wydarzenia w tych trzech krajach miały jakiś wspólny mianownik, czy to doświadczenie w ogóle można jakoś porównać" - opowiadała PAP Zofia Zakrzewska z działu wystaw Domu Spotkań z Historią.

Jak zaznaczyła, ważnym wątkiem na wystawie "W poszukiwaniu wolności: 1968–2018" jest także porównanie przeszłości z teraźniejszością. "Archiwalne fotografie zostały zestawione ze zdjęciami wyłonionymi w konkursie na Instagramie, do którego zaproszono użytkowników z całego świata. W sumie nadesłano 230 zdjęć z 18 krajów dzięki czemu jest bardzo duży przegląd. Prace trzech zwycięzców i 40 wyróżnionych uczestników można oglądać na wystawie zestawione z ponad 30 archiwalnymi zdjęciami. Co pokazuje jak wyglądało poszukiwanie wolności kiedyś i teraz, ponieważ tematem konkursu było pytanie czym dla ciebie jest wolność, jak wygląda twoje postrzeganie wolności" - powiedziała.

Na wystawie znalazły się zdjęcia z drugiej połowy lat 60. i początku lat 70. z Polski, byłej Jugosławii, przede wszystkim Słowenii, która była wówczas jej częścią i z Hiszpanii. "Są również nagrania archiwalne z protestów studenckich z tych trzech krajów, a zdjęcia dotyczą protestów, reakcji na nie i ówczesnej sytuacji w tych krajach" - relacjonowała Zakrzewska. Fotografie mają uzupełniać banery z hasłami wznoszonymi podczas manifestacji, które odbyły się w Warszawie, Wrocławiu, Gdańsku, Lublanie i Barcelonie. Towarzyszyć im ma element interaktywny - specjalnie przygotowana ściana, na której zwiedzający będą mogli napisać czym jest dla nich wolność.

"Na zdjęciach z Polski można zobaczyć protesty z marca 1968 r. z Krakowskiego Przedmieścia, wyjazdy z kraju osób pochodzenia żydowskiego w konsekwencji antysemickiej nagonki, akt samospalenia Ryszarda Siwca w proteście przeciwko atakowi wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Ten ostatni temat pojawia się także na zdjęciach ze Słowenii. Tam również były silne protesty przeciwko tej inwazji. W części słoweńskiej są fotografie protestów przede wszystkim z Lublany, a także z Belgradu, jak również zdjęcia manifestacji przeciwko niesprawiedliwym stosunkom społecznym" - mówiła Zakrzewska.

Na fotografiach z Hiszpanii znalazły się protesty nie tylko studenckie, ale również organizacji kobiecych. "A także związane z formowaniem się wówczas nielegalnych związków zawodowych. W tej części hiszpańskiej widzimy dążenie do wolności większej liczby grup, nie tylko młodych ludzi, w związku z końcem rządów gen. Francisco Franco" - zaakcentowała.

"Zdecydowano się na zestawienie na wystawie właśnie tych trzech państw, by pokazać jak to wyglądało w tak różnych krajach, bo każdy znajdował się w innej sytuacji w końcu lat 60. Polska była w strefie wpływów Związku Radzieckiego, Jugosławia to była ta tzw. trzecia droga, a Hiszpania co prawda na Zachodzie, ale jednak pod rządami Franco nie była wolnym, demokratycznym krajem. Nie są to także państwa, które najbardziej się kojarzą z tą studencką rewoltą 1968 r. To ciekawe zestawienie i pokazanie jak poza tym głównym nurtem to przebiegało w innych krajach. Jakie hasła wznosili protestujący, w czym były podobne, a czym się różniły" - dodała Zakrzewska.

Fotografie uzupełniają teksty przedstawiające kontekst historyczny w każdym z tych krajów, napisane przez ekspertów z nich pochodzących. Tekst polski napisał historyk Piotr Osęka.

Wystawa "W poszukiwaniu wolności: 1968–2018" będzie prezentowana w Warszawie do 30 września. Wcześniej była pokazywana w Lublanie, później będzie eksponowana w Barcelonie.(PAP)

autor: Anna Kondek-Dyoniziak

akn/ agz/