Kilkadziesiąt dokumentów, dotyczących lokalnych wydarzeń związanych z odzyskiwaniem przez Polskę niepodległości i kształtowaniem się nowej państwowości, prezentuje internetowa ekspozycja Plock1918.pl. przygotowana przez tamtejsze Archiwum Państwowe.
Na wystawie, obejmującej lata 1917-18, przedstawiono ułożone chronologicznie dokumenty związane m.in. z działalnością Rady Miejskiej Płocka i korespondencję władz miasta z Tymczasową Radą Stanu.
Wśród archiwaliów znalazła się też notatka przewodniczącego Rady Miejskiej, a następnie burmistrza Płocka Aleksandra Macieszy (1875-1945) z wizyty w mieście, we wrześniu 1918 r., jaką złożył legat papieski arcybiskup Achilles Ratti (1857-1939), późniejszy papieża Pius XI.
Ekspozycja prezentuje również dokumenty dotyczące przejmowania mienia, kształtowania się szkolnictwa miejskiego i programów nauczania, w tym języka polskiego, a także pomocy dla mieszkańców miasta ze strony władz powiatu w związku z trudną sytuacją aprowizacyjną.
„Na wystawie prezentowane są wybrane, najciekawsze i najbardziej reprezentatywne dokumenty, które ukazują wydarzenia w Płocku i powiecie, obejmujące proces odzyskiwania przez Polskę niepodległości. Dotyczą one przede wszystkim organizacji władz lokalnych, szkolnictwa, a także życia codziennego, w tym problemów bytowych ludności” – powiedział PAP dyrektor płockiego Archiwum Państwowego dr Tomasz Piekarski.
Jak zaznaczył, najwięcej dokumentów, dotyczących lokalnych wydarzeń związanych z odzyskiwaniem przez Polskę niepodległości i pierwszych nowej państwowości zachowało się w Aktach Miasta Płocka, czyli w zespole dokumentów, który ocalał w czasie II wojny światowej w archiwum miejskim.
Wśród dokumentów, które prezentuje wystawa są np. rozkazy dzienne Naczelnika Milicji Miejskiej w Płocku Karola Bauera z 13 i 14 listopada 1918 r. W jednym z nich, kierowanym do podległych funkcjonariuszy, czytamy m.in.: „Chłopcy! Pozwolił nam Bóg dożyć chwili, na którą tyle lat biedna nasza Polska z tęsknotą oczekiwała, chwili, gdy możemy powiedzieć: +Jesteśmy nareszcie sami+. Sami. Słowo to dla Polaków wielkie ma znaczenie, szczególniejsze zaś dla nas, którym obywatele Płocka obecne nasze stanowisko powierzyli i które Rząd Polski sankcjonował, wkłada ono bowiem na nas podwójny obowiązek, tak w pracy fizycznej, jak i moralny”.
Wystawa on-line Plock1918.pl. powstała w ramach projektu edukacyjnego dofinansowanego przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych. Projekt powstał we współpracy z Mazowieckim Samorządowym Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Płocku. Dodatkiem do wystawy jest specjalna e-publikacja, która oprócz archiwalnych dokumentów, zawiera też przykładowe konspekty zajęć lekcyjnych dla nauczycieli.
Na listopad płockie Archiwum Państwowe planuje wydanie kolejnego „Płockiego Rocznika Historyczno-Archiwalnego”, który w całości poświęcony będzie zagadnieniom związanym z odzyskaniem przez Polskę niepodległości w 1918 r. Znajdą się w nim artykułu naukowe o tematyce, dotyczącej Płocka, w tym m.in. ukazujące sylwetki Aleksandra Macieszy oraz jego brata, Adolfa (1878-29), podpułkownika, doktora nauk medycznych, lekarza przybocznego marszałka Józefa Piłsudskiego, a wcześniej kierownika jednego z referatów w Adiutanturze Generalnej Naczelnika Państwa.
Archiwum Państwowe w Płocku zostało powołane w 1919 r. Obecnie cały zasób tej placówki to ok. 3,5 tys. metrów bieżących materiałów archiwalnych, z czego ok. 2 tys. metrów bieżących znajduje się w samym Płocku, a pozostała część w oddziałach w Kutnie i Łęczycy. Przechowywane tam dokumenty obejmują głównie okres od końca XVIII wieku do czasów współczesnych, a pojedyncze dotyczą także wieku XVII. Największy zasób płockiego Archiwum Państwowego stanowi zbiór akt miejskich Płocka, jeden z najlepiej zachowanych tego rodzaju w Polsce, liczący ok. 30 tys. tomów. (PAP)
mb/ agz/
