Instytut Polski w Wilnie zrealizuje w 2019 r. blisko 150 projektów

„W naszej działalności na Litwie staramy się w szczególny sposób akcentować wydarzenia, osoby i miejsca związane z naszą wspólną, polsko-litewską historią” - powiedział w rozmowie z PAP dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie Marcin Łapczyński.

Przypomniał, że „projekty, bazujące na wspólnej historii, stanowiły główny element litewskiego programu obchodów 100. rocznicy odzyskania niepodległości”. „Bracia Piłsudscy, Narutowiczowie, Oskar Hansen, kobiety Solidarności i Sajudisu, Witkiewiczowie to tylko kilka przykładów. W nadchodzącym roku również nie zabraknie ciekawych projektów” - wskazuje Łapczyński.

W 2019 roku przypada 200. rocznica urodzin Stanisława Moniuszki – związanego z Wilnem kompozytora, dyrygenta, twórcy polskiej opery narodowej. Obchody tej rocznicy - wspólnej dla Polski, Litwy i Białorusi - patronatem objęło UNESCO. Polski Sejm ustanowił przyszły rok Rokiem Stanisława Moniuszki.

Na Litwie Rok Stanisława Moniuszki przy udziale Instytutu Polskiego w Wilnie zainaugurowała przed kilkoma tygodniami w Pałacu Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie wileńska wersja „Halki” w wykonaniu chóru kameralnego i orkiestry Capella Cracoviensis. Było to jedno z pierwszych wydarzeń na świecie zorganizowanych w ramach Roku Moniuszki.

Dyrektor Instytutu zapowiada, że w maju w Wilnie w kościele Świętych Janów (Chrzciciela i Ewangelisty) odbędzie się koncert, podczas którego wystąpią trzy chóry: Uniwersytetu Wileńskiego, Politechniki Białostockiej i Państwowego Uniwersytetu w Mińsku. Potem koncert zostanie powtórzony w Mińsku i Białymstoku.

Głównym elementem obchodów Roku Stanisława Moniuszki na Litwie będzie międzynarodowa konferencja naukowa, która odbędzie się w Wilnie w czerwcu. Wezmą w niej udział także polscy eksperci. Konferencji będzie towarzyszyć wykonanie „Litanii Ostrobramskich”(1843-55) przez Litewską Narodową Orkiestrę Symfoniczną i Kowieński Chór Państwowy pod batutą polskiego dyrygenta Antoniego Wita.

„Program obchodów Roku na Litwie jest bogaty. Mamy nadzieję, że pozwoli on przybliżyć Moniuszkę litewskiemu odbiorcy i przypomnieć, że mieszkał on w Wilnie ponad 20 lat” - powiedział Dyrektor Łapczyński.

W związku z przypadającą w przyszłym roku 450. rocznicą zawarcia Unii Lubelskiej Instytut Polski w Wilnie planuje prezentację wystawy z okazji wpisania aktu na Światową Listę Programu UNESCO „Pamięć Świata”. Wystawę przygotowało Archiwum Główne Akt Dawnych przy pomocy Instytutu.

„Bogaty program kulturalny przygotowuje również miasto Lublin i jego instytucje kultury – mówi Łapczyński i wyraża nadzieję, że „w czerwcu w trakcie wileńskiej Nocy Kultury nastąpi prawdziwa +inwazja+ lubelskiej kultury na Wilno a oba miasta podpiszą umowę o partnerstwie”.

W przyszłym roku obchodzona też będzie 30. rocznica demokratycznych przemian w Polsce, 20. rocznica przystąpienia Polski do NATO, 15. rocznica wejścia Polski i Litwy do Unii Europejskiej i 10. rocznica powstania polsko-szwedzkiej inicjatywy Partnerstwa Wschodniego.

„Wokół tych rocznic będziemy starali się akcentować zaangażowanie Polski w rozwój Unii, wkład w utrzymanie bezpieczeństwa w regionie i na świecie, w rozwój relacji ze wschodnimi sąsiadami Unii, ideały Solidarności” - mówi Łapczyński.

„2019 rok to także 80. rocznica wybuchu II wojny światowej – przypomina dyrektor Instytutu. - Wokół tej smutnej, tragicznej rocznicy będziemy przypominali ogrom cierpienia, jaki spadł na Polskę, Polaków, ale też Litwinów, na cały świat. Podkreślimy bohaterskie postawy Polaków w czasie II wojny, przypomnimy postać rotmistrza Pileckiego, w marcu zaprezentujemy litewskiej publiczności dwujęzyczną publikację, powstałą z naszej inicjatywy, opowiadającą o Polakach z Wilna i Wileńszczyzny ratujących Żydów”.

Instytut Polski w Wilnie w przyszłym roku będzie kontynuował również kilka ważnych projektów rozpoczętych w tym roku.

W lutym, podczas Wileńskich Targów Książki, planowana jest premiera obszernej, prawie 600-stronicowej publikacji poświęconej Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi - Witkacemu. Jak wskazuje Łapczyński, „będzie to pierwsza publikacja w języku litewskim poświęcona temu twórcy”, związanemu rodzinnie ze Żmudzią.

Książka, przygotowana razem z Instytutem Adama Mickiewicza i Instytutem Witkacego, zawierać będzie zarówno teksty polskich i litewskich ekspertów dotyczące różnych aspektów twórczości Witkacego, tworzone przez niego obrazy, portrety, zdjęcia oraz tłumaczenia na język litewski fragmentów dzieł literackich. To kolejny element projektu, w ramach którego we wrześniu br. w Kownie została otwarta wystawa „Anioł i Syn. Witkiewiczowie w Zakopanem i na Litwie”, prezentująca twórczość Stanisława Witkiewicza i jego syna Witkacego.

Kontynuację będzie miał też projekt dotyczący 80. rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską a Litwą. W grudniu w Wilnie odbyło się seminarium z udziałem historyków i politologów z obu krajów zorganizowane przez Instytut Polki w Wilnie pt. „Bez emocji. Polsko-litewski dialog o 1939 roku”.

„Okres dwudziestolecia międzywojennego to czas dynamicznych zmian, trudnych warunków międzynarodowych, ale także wewnętrznych. To okres dynamicznych reform i odbudowywania wyniszczonych przez zaborców państw, nieustanne ścieranie się różnych idei, koncepcji, także tych dotyczących przyszłości polsko-litewskich relacji” - mówi Łapczyński, podkreślając, że jest to też okres, „o którym nie tak często się mówi, a jest bardzo ciekawy”.

Na marzec przyszłego roku zaplanowana jest prezentacja popularnonaukowej dwujęzycznej publikacji na temat okoliczności wydarzeń z 1938 r., którą przygotowali przedstawiciele młodego pokolenia polskich i litewskich historyków oraz politologów: Simonas Jazavita oraz Dominik Wilczewski.

„Chcieliśmy, by przystępnym językiem, bez emocji i uprzedzeń opowiedzieli oni o tym trudnym momencie w polsko-litewskiej historii z perspektywy obu państw. W publikacji znajdzie się ponad 100 archiwalnych zdjęć, skanów dokumentów i gazet z tamtego okresu” – zapowiada Łapczyński.

Na marzec planowane jest też odsłonięcie tablicy pamiątkowej w Kownie na budynku, w którym od maja 1938 r. do października 1939 roku mieściło się polskie poselstwo.

„Wspólnie z samorządem miasta Kowna, które w ostatnim czasie promuje się jako stolica modernizmu i miasto międzywojennej dyplomacji, planujemy odsłonięcie tablicy na pięknej modernistycznej kamienicy przy ulicy Kestuczio 38. Podobne tablice od 2001 zdobią budynki, w których mieściły się przed wojną poselstwa USA, Szwajcarii, Francji, Węgier czy Estonii” - wskazuje dyrektor Instytutu Polskiego.

Dyrektor podkreśla, że wśród Litwinów rośnie zainteresowanie ofertą proponowaną przez Instytut, co przekłada się na zainteresowanie współczesną Polską. „Widać to nie tylko na naszych wydarzeniach, ale też w mediach, w których coraz częściej pojawiają się pozytywne informacje zarówno o działalności Instytutu, naszych projektach, ale także o Polsce” - podkreśla.

Jako przykład rosnącego na Litwie zainteresowania polską kulturą, wspólnym dziedzictwem, Marcin Łapczyński wskazuje, że otwartą pod koniec listopada w Wilnie w Pałacu Wielkich Książąt Litewskich dużą wystawę poświęconą Adamowi Mickiewiczowi, na której prezentowany jest rękopis „Pana Tadeusza”, w ciągu pierwszych dwóch tygodni odwiedziło ponad 3 tys. zwiedzających.

„Takie liczby bardzo nas cieszą” - mówi Łapczyński.

Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)

aki/ jo/