Prace konserwatorskie prowadzone w katedrze ormiańskiej we Lwowie oraz w dawnym pałacu Poniatowskich w Jazłowcu zostały zakończone - poinformował PAP Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA.
Konserwacja mozaiki ukazującej Świętą Trójcę, autorstwa Józefa Mehoffera, zdobiącej sklepienie kopuły katedry ormiańskiej, zwieńczyła szereg prac konserwatorskich prowadzonych w katedrze w ubiegłych latach. Koszt konserwacji mozaiki w katedrze, który wynosił ponad 375 tys. zł. oraz koszt konserwacji renesansowego portalu zdobiącego wejście do dawnego pałacu Poniatowskich w Jazłowcu, wynoszący ponad 90 tys. zł., sfinansował Instytut POLONIKA.
Dobiega końca kolejny sezon prac konserwatorskich prowadzonych przez Instytut POLONIKA przy obiektach polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą. Jako pierwsze zakończyły się prace konserwatorskie mozaiki przedstawiającej Świętą Trójcę projektu Józefa Mehoffera ozdabiającej sklepienie kopuły w najstarszej części świątyni. Mozaika, wykonana w latach 1912-1913 na zlecenie abp. Józefa Teodorowicza według projektu Józefa Mehoffera przez włoską firmę Gianese z Murano, od swojego powstania nie była poddawana czyszczeniu ani żadnym pracom konserwatorskim.
W wyniku upływu czasu i działania niekorzystnych warunków cieplno-wilgociowych, w jakich znajduje się ten niezwykle cenny zabytek, w całej dekoracji mozaikowej wystąpiły strukturalne uszkodzenia, zagrzybienie i zasolenie, a wiele szklanych elementów straciło przezroczystość.
Po przeprowadzeniu prac konserwatorskich obejmujących – prócz konserwacji estetycznej obiektu – uszczelnienie poszycia dachu i okien, udało się zahamować proces niszczenia mozaiki oraz przywrócić wystrojowi świątyni wartość artystyczną zbliżoną do pierwotnej. Dzięki temu mozaika dopełnia artystyczną dekoracje całego wnętrza katedry, na które składają się też poddawane pracom konserwatorskim w ubiegłych latach malowidła Jana Henryka Rosena. Koszt renowacji malowideł pokryło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP oraz Instytut POLONIKA.
Konserwację mozaiki przedstawiającej Świętą Trójcę przeprowadził polsko-ukraiński zespół konserwatorów ze Stowarzyszenia Absolwentów Akademii Dziedzictwa w Krakowie, koszt prac wyniósł ponad 375 tys. zł. Pracami zespołu kierowali dr hab. Joanna Czernichowska i Paweł Baranowski.
Kolejnym projektem konserwatorskim, który zakończył się w listopadzie br., jest konserwacja XVII-wiecznego portalu pałacu w Jazłowcu w obwodzie obwód tarnopolski.
W miejscowości tej znajduje się jeden z najciekawszych i najbardziej malowniczo położonych zabytków Podola – dawna rezydencja magnacka składająca się ze średniowiecznego zamku oraz XVIII-wiecznego pałacu wraz z zabytkowym parkiem.
Pałac jazłowiecki został zbudowany w połowie XVIII wieku przez kasztelana krakowskiego Stanisława Poniatowskiego, ojca przyszłego króla Rzeczypospolitej. Rezydencja parokrotnie zmieniała właścicieli, aż w 1863 r. stała się siedzibą klasztoru Sióstr Niepokalanek i słynnej szkoły dla dziewcząt. Instytucje te działały aż do II wojny światowej i zostały zlikwidowane przez władze sowieckie, które w pałacu urządziły sanatorium dla gruźlików, funkcjonujące w jednym skrzydle pałacu do dziś. Drugie skrzydło zwrócono w latach 90. Siostrom Niepokalankom, które znane są w okolicy ze swojej aktywności charytatywnej. Należy podkreślić, że pałac w Jazłowcu jest jedynym tego typu zabytkiem na zachodniej Ukrainie, który częściowo wrócił do przedwojennych właścicieli.
Zakończona w tym roku konserwacja była kontynuacją prac rozpoczętych i przerwanych w ubiegłych latach (2010-2012) finansowanych z funduszy MKiDN. Renesansowy kamienny portal z gipsowymi figurami aniołów stanowiący główne wejście do pałacu od strony ogrodu, w momencie rozpoczęcia konserwacji znajdował się w bardzo złym stanie. W wyniku działania warunków atmosferycznych doszło do zawilgocenia, rozwoju bakterii i mikroorganizmów oraz rozsadzania kamienia przez zamarzającą wodę. Widoczne były liczne wgłębienia, przebarwienia, wykwity solne oraz spulchnienia i łuszczenie się powierzchni skalnej. Z lewej strony drzwi wejściowych zawilgocenie spowodowało odkruszenie się fragmentu tynku.
Przeprowadzone prace konserwatorskie objęły oczyszczenie kamienia, wzmocnienie konstrukcji obiektu oraz konieczne uzupełnienia i rekonstrukcje. Portal został również zabezpieczony przed działaniem szkodliwych czynników w przyszłości. Prace finansowane przez Instytut POLONIKA kwotą ponad 90 tys. zł. nadzorowała konserwator sztuki Anna Sztymelska-Karczewska.
Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA został powołany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 18 grudnia 2017 r. jako wyspecjalizowana państwowa instytucja kultury, której celem jest zachowanie materialnych śladów kultury polskiej za granicą oraz kształtowanie świadomości Polaków na temat ich dziedzictwa kulturowego. Do osiągania tych celów służy system zarządzania projektami poprzez trzy Programy Strategiczne – Ochrona, Badania oraz Popularyzacja polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą. (PAP)
abe/
