Urodził się 5 lutego 1862 r. w Dębinach koło Przasnysza. Pochodził z drobnej szlachty. Jego ojciec, powstaniec styczniowy, miał gospodarstwo i zajmował się handlem leśnym. Był wychowywany w patriotycznej atmosferze i kulcie zrywu z lat 1863– 1864. Przyszły prymas kształcił się przasnyskiej szkole elementarnej i w gimnazjum w Pułtusku.
Później mimo początkowych sprzeciwów ojca, który uważał, że jego syn powinien kształcić się w uczelni wojskowej, rozpoczął naukę w seminarium duchownym w Warszawie. Edukację kontynuował w Akademii Duchownej w Petersburgu. W związku z chorobą płuc musiał jednak przerwać naukę i wyjechać na leczenie do Cannes na francuskim Lazurowym Wybrzeżu. Nawiązane tam znajomości umożliwiły mu rozpoczęcie studiów na rzymskim Uniwersytecie Gregoriańskim. W 1885 r. uzyskał stopień doktora prawa kanonicznego. Uczęszczał również do rzymskiej szkoły adwokatów przy Kongregacji Soboru. Po zakończeniu studiów powrócił do Warszawy i 30 maja 1886 r. przyjął święcenia kapłańskie z rąk abp. Wincentego Teofila Popiela.
Następnie przez kilka miesięcy pełnił funkcję wikarego w stołecznej parafii św. Andrzeja. Wykładał literaturę polską, teologię pastoralną, homiletykę i prawo kanoniczne w Seminarium Duchownym. W tym okresie był też prokuratorem fiskalnym w kwestiach karnych duchowieństwa i sekretarzem w Sądzie Arcybiskupim. W 1898 r. został rektorem Seminarium Duchownego w Warszawie. W 1901 r. objął stanowisko najpierw kanonika, a następnie prałata kapituły warszawskiej.
W 1910 r. otrzymał tytuł doktora teologii petersburskiej Akademii Duchownej, został jej rektorem i wykładał tam prawo kanoniczne. 7 maja 1913 r. objął tron arcybiskupa warszawskiego. Sakrę w czerwcu wręczył mu w Sankt Petersburgu bp Stanisław Zdzitowiecki. Ingres odbył się 14 września 1913 r.
Kakowski podczas I wojny światowej
Po wybuchu I wojny szybko powrócił z wyjazdu zagranicznego do kraju. Początkowo, podobnie jak większość opinii publicznej Królestwa Polskiego, stanął po stronie orientacji prorosyjskiej. 23 października 1914 r. odprawił mszę dziękczynną za ocalenie Warszawy przed zajęciem przez wojska niemieckie. Jednocześnie dystansował się od tworzenia jakichkolwiek polskich formacji zbrojnych. Pod okupacją niemiecką zezwolił na uczestnictwo księży zwłaszcza w odbudowie polskiego szkolnictwa. Angażował się także w tworzenie Wydziału Teologicznego na Uniwersytecie Warszawskim. W listach do niemieckiego episkopatu apelował o nakłonienie władz niemieckich do rezygnacji z rabunkowej polityki gospodarczej na terenie Królestwa Polskiego. Zwołał pierwszy po upadku Rzeczypospolitej zjazd polskich biskupów ze wszystkich trzech zaborów.
Prof. P. Waingertner: akt z 7 października 1918 r. był bardzo istotnym krokiem do pełnej niepodległości
Akt 5 listopada uznał za niewystarczający i pozbawiony jakichkolwiek zobowiązań wobec sprawy polskiej. Ostatecznie, po długich negocjacjach z przedstawicielami elit politycznych, został przedstawicielem duchowieństwa (obok księcia Zdzisława Lubomirskiego i hrabiego Józefa Ostrowskiego) w tymczasowym organie władzy zwierzchniej Królestwa Polskiego – Radzie Regencyjnej. Był współautorem deklaracji suwerenności z 7 października 1918. W listopadzie 1918 r. poparł przekazanie pełni władzy Piłsudskiemu.
Kakowski w odrodzonej Polsce
28 października 1919 w katedrze św. Jana Chrzciciela w Warszawie udzielił święceń biskupich nuncjuszowi papieskiemu Achillemu Rattiemu, późniejszemu papieżowi Piusowi XI. 17 grudnia 1919 r. otrzymał z rąk papieża Benedykta XV biret kardynalski. Został członkiem Kongregacji Sakramentów, Propagandy Wiary, Seminariów i Uniwersytetów.
Podczas wojny polsko-bolszewickiej zalecał duchownym zaangażowanie w obronę ojczyzny jako kapelani i sanitariusze. 17 lipca podpisał, wraz z innymi członkami episkopatu, list pasterski wzywający do obrony Polski. 18 sierpnia wraz z biskupem polowym Stanisławem Gallem wyjechał na front na wschód od Radzymina. Wziął udział w ceremonii z udziałem generałów: Józefa Hallera, Lucjana Żeligowskiego i Jana Rządkowskiego. Wygłosił przemówienie do żołnierzy oraz wręczył gen. Hallerowi medal przysłany mu przez Benedykta XV z wizerunkiem św. Joanny d’Arc.
2 maja 1922 r. został odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski. W 1925 r. współpracował przy zawarciu konkordatu ze Stolicą Apostolską. Zaczął też używać tytułu dożywotniego prymasa Królestwa Polskiego. W tym samym roku został odznaczony Orderem Orła Białego. W 1938 r. został kanclerzem kapituły tego wyróżnienia.
W trakcie zamachu majowego przebywał w Rzymie. Po powrocie w liście pasterskim apelował o zgodę i szacunek dla władzy. Uczestniczył w powstaniu Akcji Katolickiej, Caritas, licznych parafii, popierał pracę kapłanów wśród studentów oraz prowadzone przez nich krucjaty antyalkoholowe. Założył kilkadziesiąt nowych parafii, a także m.in. Muzeum Archidiecezjalne i Dom Pracy dla Najbiedniejszych na Bródnie. 2 lipca 1927 r. koronował w Wilnie obraz Matki Bożej Ostrobramskiej.
Prymas zmarł 30 grudnia 1938 r. w Warszawie. Początkowo został pochowany w podziemiach katedry św. Jana. Później jego szczątki przeniesiono na Cmentarz Bródnowski. W testamencie podkreślił, że pragnie spocząć wśród najuboższych mieszkańców archidiecezji. (PAP)
szuk / skp /
