Odrestaurowany samolot szkolno-treningowy TS-11 Iskra w okolicznościowym malowaniu indyjskim jest nowym eksponatem w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Odwiedzający będą mogli oglądać maszynę od niedzieli, a wraz z nią - okolicznościową wystawę czasową.
Ligia Jaszczewska–Gacek, kierowniczka Działu Edukacji i Upowszechniania Muzealiów MLP poinformowała we wtorek, że należący do zbiorów krakowskiej placówki samolot zyskał całkiem nowy wygląd w Wojskowych Zakładach Lotniczych nr 2 w Bydgoszczy. Zakład ten wyremontował samolot Iskra bis DF nr seryjny 3H-1415, nadając mu wygląd maszyny Iskra bis D nr W1741 w barwach indyjskich.
Indyjskie malowanie samolotu upamiętnia historię współpracy pomiędzy Polską a Indiami dotyczącą kontraktu na dostawy i serwisowanie Iskier, a także 75-lecie Wojskowych Zakładów Lotniczych.
Jak przypomnieli przedstawiciele krakowskiej placówki, Iskry były użytkowane w polskim lotnictwie wojskowym, a ich jedynym zagranicznym odbiorcą były Siły Powietrzne Republiki Indii. Eksploatowały one ponad 60 egzemplarzy w latach 1975-2004 w Akademii Sił Powietrznych w bazie Hakimpet na przedmieściach Hyderabadu.
„Iskry w Indiach były bardzo cenione, nosiły przydomek +Lady+, a ich sprzedaż do Indii była jednym z największych sukcesów przemysłu lotniczego PRL. Swoją niezawodność zawdzięczały Wojskowym Zakładom Lotniczym nr 2, które serwisowały je na miejscu” - wskazano.
Wystawa czasowa „Iskra - historia polsko-indyjska” prócz plansz zdjęciowo-opisowych prezentuje też szereg artefaktów związanych z tym przedsięwzięciem. Dodatkowo w pierwszy dzień prezentacji odnowionej Iskry Muzeum przewidziało szereg wydarzeń przybliżających temat szerokiej publiczności.
TS-11 Iskra to samolot szkolno-treningowy, przeznaczony do szkolenia pilotów wojskowych. Był pierwszym samolotem odrzutowym, skonstruowanym w Polsce na przełomie lat 50. i 60. przez zespół kierowany przez prof. Tadeusza Sołtyka. Wyposażono go również w silnik polskiej konstrukcji.
W 1961 r. Iskra wzięła udział (obok czeskiego Aero L-29 Delfin i radzieckiego Jak-30) w przeprowadzonym w Moskwie konkursie na odrzutowy samolot szkolny dla Układu Warszawskiego. Mimo, iż była najbardziej udaną konstrukcją, przegrała z czeskim Delfinem, który wszedł do wyposażenia wszystkich krajów Układu Warszawskiego prócz Polski, która pozostała przy Iskrze.
Iskry wprowadzono do eksploatacji w polskim lotnictwie wojskowym w 1964 r. i wycofano w 2021 r. Do 1987 r. wyprodukowano 419 egzemplarzy w kilku wersjach. Służyły do szkolenia i treningu pilotów, jako morskie samoloty patrolowe w lotnictwie Marynarki Wojennej i samoloty akrobacyjne w reprezentacyjnym zespole Sił Powietrznych Biało-Czerwone Iskry.
Powstałe w 1963 roku Muzeum Lotnictwa Polskiego chroni i prezentuje polskie oraz światowe dziedzictwo lotnicze. Jest jednym z największych europejskich muzeów tego rodzaju. Zbiory liczą ponad 200 samolotów, szybowców, śmigłowców, ponad 140 silników lotniczych i zestawy rakietowe. W muzeum jest też zbiór książek o lotnictwie, ponad 20 tys. zdjęć oraz kolekcja orderów i odznaczeń licząca ponad 2 tys. eksponatów.
Krakowskie muzeum mieści się w wyjątkowym historycznie miejscu: zajmuje fragmenty dawnego lotniska wojskowego Rakowice-Czyżyny, jednego z najstarszych lotnisk w Europie. Już w 1892 r. na tym terenie stacjonowały balony obserwacyjne armii austro-węgierskiej, a po przejęciu go od zaborców w 1918 r. lotnisko stało się pierwszą bazą lotniczą niepodległej Polski. Odbudowane po II wojnie światowej funkcjonowało do 1963 roku.(PAP)
autor: Rafał Grzyb
rgr/ pat/
