Prezydent Rosji Władimir Putin podpisał w piątek ustawę o uznaniu 3 września za dzień zakończenia II wojny światowej. Przeciwni tej dacie są obrońcy praw człowieka, którzy wskazują, że 3 września jest dniem pamięci o ofiarach ataku terrorystycznego w Biesłanie.
Dotąd dzień zakończenia II wojny światowej był obchodzony w Rosji 2 września, w rocznicę kapitulacji Japonii w 1945 roku. Projekt ustawy o nowej dacie przedłożyli Dumie Państwowej deputowani rządzącej partii Jedna Rosja, którzy powołali się na praktykę z czasów ZSRR. Uzasadnienie ustawy głosi, iż jej celem jest "wzmocnienie tradycji patriotycznych i zachowanie sprawiedliwości historycznej w odniesieniu do zwycięzców w II wojnie światowej". Deputowani podkreślili też, że Rosja będzie teraz obchodzić datę zakończenia wojny wspólnie z Chinami.
Ustawę uchwalił w zeszłym tygodniu parlament Rosji. W trakcie tej procedury Rada ds. Praw Człowieka - ciało konsultacyjne przy prezydencie - zaapelowała o wycofanie się z tej decyzji. Rada wskazywała na to, że 3 września upamiętniane są ofiary ataku terrorystycznego z 2004 roku na szkołę podstawową w Biesłanie, gdzie zginęło ponad 300 zakładników, w tym wiele dzieci. Przeciwko ustawie protestowała także organizacja Matki Biesłanu, zrzeszająca krewnych ofiar tej tragedii.
Walentina Matwijenko, przewodnicząca wyższej izby parlamentu, Rady Federacji, argumentowała jednak, że ustawa nie zakłada organizowania 3 września żadnych uroczystości. Wśród członków Rady Federacji głosowały przeciwko ustawie tylko dwie osoby, w tym parlamentarzysta reprezentujący Osetię Północną. Biesłan leży na terenie tej północnokaukaskiej republiki wchodzącej w skład Federacji Rosyjskiej.
W 1945 roku władze ZSRR ustanowiły 3 września Dniem Zwycięstwa nad Japonią, zdaniem historyków - po to, by nie obchodzić daty pokonania Japonii wspólnie z krajami zachodnimi. 3 września stał się świętem wolnym od pracy, ale już w 1947 roku wolny dzień zlikwidowano i święto praktycznie nie było obchodzone. Już po rozpadzie ZSRR, w 2010 r. ówczesny prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew podpisał dekret o 2 września jako dniu zakończenia II wojny światowej.
W 2005 roku 3 września ogłoszono w Rosji Dniem solidarności w walce z terroryzmem. Nie brak głosów, że obecne przeniesienie na ten dzień wojennej rocznicy ma na celu przysłonienie pamięci o Biesłanie, jednym z najtragiczniejszych we współczesnej Rosji aktów terroru.
Z Moskwy Anna Wróbel (PAP)
awl/ mal/
