Samolot Fokker D.VII. Fot. NAC
Repliki samolotów Fokker D.VII – maszyn, które 100 lat temu zdobyli wielkopolscy powstańcy, będzie można zobaczyć w czwartek w Poznaniu podczas obchodów jubileuszu wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Wielkopolską Eskadrę Niepodległości stworzyła Politechnika Poznańska.
Dwie z trzech gotowych maszyn będzie można podziwiać na wystawie statycznej na placu Wolności podczas pikniku powstańczego. Samoloty wzbiją się w powietrze wiosną – przy lepszych warunkach pogodowych. Wielkopolska Eskadra Wolności to wspólny projekt Politechniki Poznańskiej i samorządu wojewódzkiego, przy udziale Polskiego Stowarzyszenia Motoszybowcowego.
Jak powiedział PAP Radosław Górzeński z Politechniki Poznańskiej, budowa maszyn trwała około dwóch lat. Repliki są nieco mniejsze i dużo lżejsze od oryginałów; zostały zbudowane w skali 80 proc., ważą ok. 400 kg - oryginał był 140 kg cięższy. Różnią się także poszyciem. Maszyny sprzed 100 lat miały je z impregnowanego lnu, a obecne - z materiału polietylenowego.
Szkielety konstrukcji stoją na szprychowych kołach podwozia, zamontowano także atrapy karabinów maszynowych oraz linki i popychacze, które konieczne są do sterowania samolotami w trakcie lotu. Samoloty wyposażono w elektronikę, awionikę i silniki na bazie elementów volkswagena. Śmigła zamówiono w specjalistycznej manufakturze. Maszyny mają też oryginalne malowanie.
Przedsięwzięcie zostało dofinansowane w ub. roku przez wielkopolski samorząd kwotą 400 tys. zł. Jak informowano wówczas, łączny koszt budowy trzech samolotów to ok. 1 mln zł.
Pod koniec I wojny światowej w 1918 roku Niemcy zgromadzili na lotnisku w Ławicy i w hali sterowcowej na Winiarach wiele samolotów, silników i części zamiennych. Gdy 27 grudnia 1918 roku wybuchło powstanie, po kilku dniach, 6 stycznia 1919 roku powstańcy zdobyli lotnisko i halę. W ich ręce trafiło ok. 300 samolotów – zdolnych do lotu oraz maszyn w częściach. Był to największy łup wojenny w dziejach polskiego oręża.
Zdobyte Fokkery D.VII wykorzystywane były m.in. w 15. Eskadrze Myśliwskiej. Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej większość trafiła do 3. Pułku Lotniczego w Poznaniu. Zdobycz powstańców wielkopolskich miała ogromne znaczenie dla organizacji polskiego lotnictwa wojskowego i rozwoju lotnictwa cywilnego. 30 października 1919 roku w Poznaniu powstał Aeroklub Polski, 10 maja 1921 roku wystartowały pierwsze samoloty w komunikacji lotniczej do Warszawy i Gdańska, a w 1924 roku otwarto Wielkopolską Wytwórnię Samolotów "Samolot".
Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu i było największym zrywem niepodległościowym na terenie zaborów, zwieńczonym zwycięstwem. W pierwszym okresie walk powstańczych, do końca roku, Polakom udało się zdobyć większą część Poznania. Ostatecznie miasto zostało wyzwolone 6 stycznia, kiedy to przejęto pruskie lotnisko wojskowe w Ławicy. Do połowy stycznia wyzwolono też większą część Wielkopolski.
Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany pomiędzy Niemcami a państwami ententy 16 lutego 1919 r. W myśl jego ustaleń, front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w którego wyniku do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska. (PAP)
autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ pad/
