Król Jan bez Ziemi podpisuje Wielką Kartę Swobód. Źrodło: Wikimedia Commons
Pochodzące z 1215 r. dwie kopie Wielkiej Karty Swobód - jednego z kamieni węgielnych niepisanej brytyjskiej konstytucji i monarchii - zostaną odrestaurowane i wystawione na widok publiczny. Będą też udostępnione w wersji elektronicznej.
Dwie kopie dokumentu zwanego z łaciny Magna Carta Libertatum lub z angielska Great Charter przechowywane są w Muzeum Brytyjskim, jedna w katedrze Salisbury i jedna w katedrze Lincoln. Muzeum Brytyjskie w przyszłym roku chce pokazać na wystawie wszystkie cztery oryginalne kopie.
Osobną wystawę dwóch odrestaurowanych kopii zorganizuje w swej siedzibie Towarzystwo Antykwariuszy, które sprawuje pieczę nad dokumentami. Katedra w Lincoln otworzy specjalne pomieszczenie – Ośrodek Karty na miejscowym zamku.
Znaczenie Magna Carta polega na tym, że proklamowała zasadę, iż nikt nie stoi ponad prawem, nikogo nie wolno więzić lub pozbawić majątku z jego pogwałceniem, ludzie są wolni w granicach prawa, a władza może działać tylko w granicach swych uprawnień.
Brytyjska poczta upamiętni rocznicę serią pamiątkowych znaczków. Trwają zabiegi o ustanowienie 15 czerwca 2015 r. publicznym świętem. Obchody zaplanowano także w niektórych krajach Commonwealthu. Przewidziane są wystawy i sesje naukowe.
Magna Carta nie jest pojedynczym, jednolitym dokumentem, lecz zbiorem kilku dokumentów powstałych w różnym czasie. Pierwszy z nich opatrzony pieczęcią króla Jana bez Ziemi, choć przez niego niepodpisany, pochodzi z 1215 r., a ostatni z 1300 r.
W pierwszych dziesięciu latach po podpisaniu pierwszego dokumentu w miejscowości Runnymede koło Windsoru, był on czterokrotnie negocjowany i uzupełniany. Z XIII w. zachowało się 17 wersji dokumentu, w którym król gwarantował ówczesnym możnowładcom podstawowe wolności i prawa własności z możliwością wypowiedzenia mu posłuszeństwa włącznie.
Znaczenie Magna Carta polega na tym, że proklamowała zasadę, iż nikt nie stoi ponad prawem, nikogo nie wolno więzić lub pozbawić majątku z jego pogwałceniem, ludzie są wolni w granicach prawa, a władza może działać tylko w granicach swych uprawnień.
Dokument wymusili na królu możnowładcy - zbuntowani przeciw jego samowoli i uciskowi podatkowemu. Najważniejsze jego postanowienie – klauzula 39. mówi o tym, że "nikt nie może być aresztowany, uwięziony, ani wydziedziczony bez sądu równych sobie lub wbrew krajowemu prawu".
Dokument przyznawał też obowiązujące do dziś przywileje londyńskiego City, niektórych miast i gwarantował status Kościoła, ujednolicał w całym kraju system miar i wag, zakazywał królowi zaciągania obcych wojsk itd. Magna Carta miała wpływ m.in. na myślenie twórców konstytucji USA z 1787 r. i autorów Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. W 2009 r. Magna Carta została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Twórca sieci www Tim Berners-Lee w marcu br. z okazji 25. rocznicy swego wynalazku zaapelował o przyjęcie wzorowanego na Magna Carta dokumentu określającego prawa użytkowników internetu.
Koszty restauracji dwóch z czterech oryginalnych kopii dokumentu pokryje Bank inwestycyjny BAML (Bank of America Merrill Lynch). (PAP)
asw/ ls/
