Okrągły Stół

Lead: Do momentu powstania „Solidarności” Kościół był wsparciem dla narodu, opozycją moralną w stosunku do ideologii komunistycznej – mówi PAP historyk ks. prof. Dominik Zamiatała z UKSW.

W końcu lat osiemdziesiątych mieliśmy informacje, w którą stronę to idzie; jakbyśmy przetrzymali jeszcze rok, komuna musiałaby oddać władzę bezwarunkowo – mówi PAP Andrzej Kołodziej, w sierpniu 1980 r. wiceprzewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Gdańsku, potem działacz „Solidarności Walczącej”; w roku 1988 wraz z Kornelem Morawieckim podstępem zmuszony do wyjazdu z kraju.

Lata 1988–1990 to czas absolutnej dominacji doktryny liberalnej w gospodarce; wszyscy, którzy chcieli mieć wątpliwości, jak ja, mieli status dysydentów, bo ta atmosfera bardzo rzutowała na podejmujących decyzje – mówi PAP prof. Ryszard Bugaj, ekonomista, uczestnik obrad okrągłego stołu, poseł OKP do Sejmu kontraktowego, pierwszy przewodniczący Unii Pracy, doradca prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

Patrząc z perspektywy 30 lat na kampanię wyborczą PZPR w wyborach czerwcowych 1989 r., można odnieść wrażenie, że ówcześni kandydaci partii poruszali się po scenie publicznej niczym ludzie o ograniczonej poczytalności: nie rozpoznawali konwencji społecznej, w jakiej przyszło im funkcjonować, przez co ich zachowania wydawały się operetkowe. 

30 lat temu, 2 czerwca 1989 r., ukazał się pierwszy numer wznowionego „Tygodnika Solidarność”. Jego odrodzenie zbiegło się z początkiem przemian politycznych. W ciągu kolejnej dekady pismo stało się jednym z głównych uczestników debaty o kształcie i skutkach polskiej transformacji.

W roku 1989 program „Solidarności” z 1980 r. był w sposób oczywisty nieaktualny. Nie było konkretnych planów – powiedział historyk prof. Andrzej Paczkowski w trakcie debaty „Przemiany polityczne w Polsce w 1989 r.”.

„Gazeta Wyborcza” powstała w wyniku uzgodnień zawartych przy okrągłym stole. 8 maja 1989 r. pierwszy numer dziennika otwierały słowa Lecha Wałęsy: „Nie ma wolności bez Solidarności”.

Ruszyła druga tura rozmów prowadzonych w ramach okrągłego stołu edukacyjnego. Wtorkowe spotkanie zorganizowano w formule pięciu tematycznych podstolików, przy których zasiadło ok. 100 osób.

Falę społecznych protestów rozpoczął 24 kwietnia 1988 r. strajk komunikacji miejskiej w Bydgoszczy, który miał charakter ekonomiczny i związany był m.in. z wprowadzoną przez władze znaczącą podwyżką cen.

Okrągły stół ws. oświaty będzie trwał dłużej niż jedno posiedzenie. Jego efektem powinno być wypracowanie rozwiązań prawnych – powiedziała wicepremier Beata Szydło. Patronat premiera nad obradami to sygnał, że jest to sprawa całego rządu – wskazała.