Marzec 1968 r. to była walka o niepodległość bez cenzury, wtedy nie było pełnej niepodległości; dziś Polska jest niepodległa i o to walczyło pokolenie moich rodziców - powiedział w czwartek prezydent Andrzej Duda podczas obchodów 50. rocznicy Marca ’68 na Uniwersytecie Warszawskim.
Genezy Marca ’68 możemy szukać w 1956 r. Społeczeństwo było cały czas narażone na rozczarowanie – polityka kulturalna i standardy życia publicznego nie były takie, jakie miały być, praworządność była naruszana. Na bazie tego gromadził się potencjał, który wybuchł w Marcu ’68 – powiedział PAP prof. Andrzej Friszke z Instytutu Studiów Politycznych PAN.
Marzec '68 to nie tylko kilku przywódców, można mówić o całym pokoleniu Marca; strajkującym studentom sympatię okazywali zwykli ludzie - przynosili jedzenie, kwiaty; w całej Polsce były demonstracje, w tym środowisk robotniczych i liceów technicznych - mówi PAP opozycjonistka Irena Lasota.
Marzec '68 był to wielki zryw przeciwko reżimowi komunistycznemu i nędzy – mówi PAP prof. Marian Srebrny, dziś matematyk, a w 1968 roku student i uczestnik protestów. Obecny wówczas antysemityzm był dziełem SB i góry partyjnej – dodaje.
Marzec był jednym z kilku publicznych, bulwersujących wydarzeń, które określały, czym jest system i pozwalały wielu ludziom, chociaż oczywiście nie wszystkim, lepiej zrozumieć, na czym ten system polega, gdzie są jego silne i słabe punkty – powiedział PAP prof. Andrzej Paczkowski z Instytutu Studiów Politycznych PAN.
Mieliśmy poczucie, że nasi starsi koledzy wystąpili w obronie ideałów, które były aktualne i którymi staraliśmy się kierować – powiedział w rozmowie z PAP minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin, który w latach 80 był członkiem Niezależnego Zrzeszenia Studentów.
Uczestnicy Marca'68 walczyli także o godność i wolność następnych pokoleń; Marzec był tych ludzi, którzy wykazali solidarność i wyszli na ulice; to był bunt pierwszego pokolenia urodzonego i wychowanego w PRL - powiedziano podczas środowej debaty na Uniwersytecie Warszawskim.
Marzec '68 był wielowymiarowy; to bunt polskiej młodzieży przeciwko komunizmowi, kampanie antyinteligencka i antysemicka, konflikt na szczytach władz PRL - podkreślił prezes IPN Jarosław Szarek, który przedstawił materiały edukacyjne IPN na 50-lecie Marca '68.
Z zachowanych dokumentów wynika, że w marcu 1968 r. prymas Polski kard. Stefan Wyszyński stanął w obronie studentów i potępił antysemityzm - przypomina biuro prasowe KEP w przeddzień 50. rocznicy "wydarzeń marcowych".
50 lat temu, 8 marca 1968 r. odbył się wiec protestacyjny studentów Uniwersytetu Warszawskiego w związku ze zdjęciem wystawianych w Teatrze Narodowym „Dziadów” oraz relegowaniem z uczelni Adama Michnika i Henryka Szlajfera. Stało się to początkiem tzw. wydarzeń marcowych, czyli kryzysu politycznego związanego z walką polityczną wewnątrz PZPR, rozgrywaną w atmosferze antysemickiej i antyinteligenckiej propagandy.