120 lat temu, 18 lutego 1904 r. we Lwowie zmarł Bronisław Szwarce – działacz niepodległościowy, członek Centralnego Komitetu Narodowego, wieloletni więzień polityczny i zesłaniec syberyjski. „Niewątpliwie postać znacząca. Jeden z autorytetów dla Józefa Piłsudskiego” – mówi PAP historyk Maciej Gablankowski, autor książki „Piłsudski. Portret przewrotny. Biografia”.
Instytuty pamięci z Polski, Ukrainy i krajów bałtyckich chcą wpisania na listę „Pamięć Świata” – projekt UNESCO zbierający dokumenty o światowym znaczeniu – listów napisanych przez syberyjskich zesłańców na korze brzozowej – poinformowała w środę telewizja ERR.
W Rosji od początku inwazji na Ukrainę potajemnie, lecz masowo, usuwane są pomniki upamiętniające represjonowanych obcokrajowców i cudzoziemskich żołnierzy – pisze w środę rosyjska redakcja BBC. Wymienia wśród nich pomniki polskich zesłańców i ofiar represji.
Sąd Apelacyjny w Białymstoku przyznał łącznie 520 tys. zł zadośćuczynienia i odszkodowania synowi b. żołnierza AK, skazanego po wojnie na 10 lat ciężkich robót i pobyt w łagrze. Wnioskodawca domaga się łącznie blisko 23 mln zł, sąd pierwszej instancji przyznał 464 tys. zł.
My staramy się opowiadać Sybir z punktu widzenia doświadczenia Polaków, szerzej – obywateli II RP, wpisanej w doświadczenie naszej części Europy. Zarazem jednak trzeba bardzo silnie podkreślić: to nie jest muzeum lokalne. Jesteśmy zlokalizowani w Białymstoku, ale opowiadamy doświadczenie naszej części Europy – mówi prof. Wojciech Śleszyński, dyrektorem Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku.
W Moskwie odbyły się w sobotę polonijne obchody Święta Niepodległości. Święto to jest dla nas jednym z najważniejszych ze względu na historię Polaków w Rosji, zsyłanych za walkę o niepodległość – mówi PAP szefowa Polonii Halina Subotowicz-Romanowa.
Rowerowa przejażdżka po miejscach historycznych, piknik z kresowym jedzeniem, a także warsztaty dla dzieci – złożą się na niedzielne wydarzenia, które zakończą czterodniowe uroczystości otwarcia Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku. W niedzielę można także zwiedzać wystawę stałą.
Na Litwie w poniedziałek odbywają się uroczystości upamiętniające 80. rocznicę początku masowych wywózek na Syberię zorganizowanych przez okupacyjny reżim sowiecki. W uroczystościach uczestniczą między innymi wicemarszałkowie Sejmu i Senatu RP, Ryszard Terlecki i Marek Pęk.
W pamięci zbiorowej Polaków Syberia stała się w XIX wieku miejscem katorgi, zesłań i tułaczki, a w pamiętnikach i relacjach z tamtego czasu pojawiają się porównania tej krainy do „ziemi przeklętej” czy „lodowego piekła”. „Niezależnie od formy władzy, jaka sprawowana była na terenie Rosji, już od wieku XVIII nasi rodacy padali ofiarami represji caratu (a później władz sowieckich) i w związku z tym trafiali na Syberię” – czytamy.
Prezydent Andrzej Duda odznaczył pośmiertnie Orderem Orła Białego polskiego franciszkanina konwentualnego, zesłańca syberyjskiego i żołnierz armii gen. Andersa o. Łucjana Królikowskiego – poinformowano w czwartek na stronie Kancelarii Prezydenta.