Żołnierze Samodzielnej 2 Brygady Pancernej po bitwie o Monte Cassino. 05.1944. Źródło: NAC
Weterani Armii Andersa, którzy w maju 1944 r. zdobyli wzgórze Monte Cassino, wyruszą w poniedziałek do Włoch na obchody 78. rocznicy bitwy i 130. rocznicy urodzin gen. Władysława Andersa. Imię polskiego żołnierza rozsławiło się wtedy na cały świat – podkreślił szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.
Uroczystości, które organizuje UdSKiOR, zaplanowano m.in. w Rzymie, Monte Cassino, Piedimonte San Germano. Weteranom towarzyszyć będzie delegacja państwowa, kombatanci innych formacji wojskowych oraz "tułacze dzieci".
"78. rocznica bitwy o Monte Cassino przypada w roku szczególnym, dlatego że jest to rok, w którym czcimy w sposób wyjątkowy gen. Władysława Andersa, bo to 130. rocznica jego urodzin. To także rok, w którym przywołujemy 80. rocznicę wyprowadzenia przez gen. Andersa z nieludzkiej ziemi tysięcy polskich żołnierzy, ludności cywilnej, więzionych tam wcześniej, a potem niemogących w sposób dobry i sprawny, stworzyć armii, tak jak zakładano. Na włoskiej ziemi, między 16 a 20 maja, czcić będziemy triumf polskiego oręża na Monte Cassino, ale nasze myśli będą biec również w stronę dowódcy 2. Korpusu Polskiego i w stronę tych wszystkich, którzy 80 lat temu opuścili nieludzką ziemię" - powiedział PAP szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk.
Armia Andersa
Przypomniał, że 2. Korpus Polski był "formacją wyjątkową, składał się bowiem w dużej mierze z tych, którzy po agresji Rosji Sowieckiej na Polskę w 1939 roku znaleźli się na nieludzkiej ziemi". "Żołnierze 2. Korpusu Polskiego, kiedy 80 lat temu opuszczali Rosję Sowiecką, która kojarzyła im się wyłącznie z głodem, ze śmiercią, z męczeństwem, dopiero w Palestynie, ojczyźnie Chrystusa, kiedy stacjonowali tam w roku 1942 i 1943, nabrali ogromnej wiary w to, że będą w stanie odzyskać dla Polski niepodległość i że staną się armią zwycięzców. Tak się w istocie stało - armia niewolników stała się armią zwycięzców, których szlak bojowy wiódł przez Monte Cassino, Linię Gustawa, Piedimonte San Germano, Ankonę i Bolonię" - podkreślił Kasprzyk.
Wskazał, że "Monte Cassino to bitwa symbol". "Ona nie tylko w znaczeniu militarnym była bardzo ważna, chodziło o przełamanie Linii Gustawa bronionej przez elitarne jednostki niemieckie, linii niezwykle ważnej, bo bez jej przełamania alianci nie mogliby skutecznie przeprowadzić ofensywy przez Półwysep Apeniński, ale ta bitwa stała się także w wymiarze symbolicznym niezwykle ważna dla historii Rzeczypospolitej i Europy" - wyjaśnił szef UdSKiOR.
„Polacy dokonali między 11 a 18 maja 1944 roku rzeczy wydawało się niemożliwej. Bitwa o Monte Cassino, zwana również +bitwą narodów+, trwała przecież od stycznia 1944 roku i ani Brytyjczykom, ani Amerykanom, ani wojskom nowozelandzkim, hinduskim, francuskim nie udało się przełamać niemieckiej obrony. Polakom się to udało. Imię polskiego żołnierza rozsławiło się wtedy na cały świat” – zaznaczył J.J. Kasprzyk.
Ocenił, że "Polacy dokonali między 11 a 18 maja 1944 roku rzeczy wydawało się niemożliwej". "Bitwa o Monte Cassino, zwana również +bitwą narodów+, trwała przecież od stycznia 1944 roku i ani Brytyjczykom, ani Amerykanom, ani wojskom nowozelandzkim, hinduskim, francuskim nie udało się przełamać niemieckiej obrony. Polakom się to udało. Imię polskiego żołnierza rozsławiło się wtedy na cały świat" - zaznaczył.
Uroczystości we Włoszech będą koncentrować się przede wszystkim wokół Monte Cassino. Pielgrzymka narodowa, która wyruszy z Polski w poniedziałek, rozpocznie się jednak od modlitwy przy grobie Jana Pawła II w Bazylice Św. Piotra w Watykanie oraz oddania hołdu marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu przy jego popiersiu w Rzymie.
We wtorek uroczystości przeniosą się na Piedimonte San Germano. "To była twierdza, która została zdobyta dzień po przełamaniu Linii Gustawa, niezwykle ważna w dalszym postępowaniu ofensywy wojsk alianckich" - wyjaśnił minister Kasprzyk.
W uroczystościach będzie uczestniczył m.in. urodzony w 1922 r. ppłk Otton Hulacki, który w czasie kampanii włoskiej walczył jako podchorąży 6. Pułku Pancernego "Dzieci Lwowskich" w składzie 2. Warszawskiej Brygady Pancernej.
W środę rano w Cassino odbędzie się m.in. uroczystość przy pomniku gen. Władysława Andersa. Będzie w niej uczestniczyć córka generała, ambasador Polski we Włoszech Anna Maria Anders, weterani, wszyscy uczestnicy delegacji, także harcerze i strzelcy, którzy dzięki wsparciu finansowemu UdSKiOR po raz kolejny udadzą się do Włoch, aby uczcić pamięć poległych żołnierzy 2. Korpusu Polskiego.
Bitwa o Monte Cassino
Na ten dzień zaplanowano także pierwszy Marsz Szlakiem Historycznym Bitwy o Monte Cassino.
Po południu odbędą się główne obchody 78. rocznicy bitwy o Monte Cassino - polowa Msza święta połączona z ceremonią złożenia kwiatów na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino.
Oprawę muzyczną mszy zapewni Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk", który w tych dniach przebywa z trasą koncertową we Włoszech. "Będzie to też miało wymiar symbolu, ponieważ w tym roku obchodzimy 100. rocznicę przyłączenia Górnego Śląska do macierzy" - przypomniał Kasprzyk.
"Po Mszy odbędzie się uroczysty apel pamięci, zostaną złożone kwiaty na grobie gen. Władysława Andersa, na grobie biskupa polowego Wojska Polskiego gen. Józefa Gawliny, zapalone zostaną także znicze na grobach blisko 1000 polskich żołnierzy spoczywających na cmentarzu" - przekazał szef UdSKiOR.
"W tym roku również kontynuować będziemy akcję, którą rozpoczęliśmy 3 lata temu, w 2019 roku, chcemy przywrócić wizerunki tych, którzy tam spoczywają, i na kolejnych grobach poległych na Monte Cassino, zostaną umieszczone ich fotografie, które odszukujemy w archiwach wojskowych tak, aby każdy z tych grobów oprócz posiadanego nazwiska nie był bezimienny, żebyśmy mogli spojrzeć w te wspaniałe twarze pełne miłości do Polski, do drugiego człowieka" - mówił szef UdSKiOR.
Władysław Anders (1892-1970)
W przedostatnim dniu pobytu we Włoszech polska delegacja złoży wizytę w miejscowości San Vittore del Lazio, gdzie znajduje się pomnik upamiętniający poległych żołnierzy 2. Korpusu Polskiego, oraz uda się na włoski Cmentarz Wojenny w Mignano Monte Lungo.
Patriotyczną pielgrzymkę do Włoch zakończą piątkowe uroczystości w miejscowości Acquafondata - miejscu pierwszych pogrzebów żołnierzy Armii Andersa, którzy polegli w walkach o Monte Cassino.
Masyw Monte Cassino wraz ze znajdującym się na wzgórzu klasztorem benedyktynów był w czasie II wojny światowej kluczową niemiecką pozycją obronną na tzw. Linii Gustawa, mającą uniemożliwić aliantom zdobycie Rzymu. 18 maja 1944 r. po niezwykle zaciętych walkach zdobył je 2. Korpus Polski dowodzony przez gen. Andersa. W bitwie zginęło 923 polskich żołnierzy, 2931 zostało rannych, a 345 uznano za zaginionych. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ skp/
