Zimna Woda: motyw z okolicy. Poztówka z 1937 r. Fot. Domena Publiczna/BN/Polona.pl
Cztery zabytkowe parki – po dwa w Polsce i na Ukrainie – zostaną przebadane i zrewitalizowane dzięki grantowi z Programu Interreg NEXT Polska–Ukraina 2021-2027. Budżet to niemal 2,3 mln euro, a dofinansowanie - ponad 2 mln euro.
Program „Transgraniczna bioróżnorodność – ochrona” dotyczy badania i rewitalizacji cennych przyrodniczo czterech zabytkowych parków usytuowanych na terenach przygranicznych w Polsce i na Ukrainie. Głównym celem jest przywrócenie i ochrona ich bioróżnorodności.
„Ten program pozwala nam, Polakom i Ukraińcom, dbać o wspólne interesy, tym razem o przyrodę. Uczy nas współpracy i pozwala pogłębiać potrzebną obu stronom transgraniczną integrację” – powiedział we wtorek marszałek woj. lubelskiego Jarosław Stawiarski podczas podpisania umowy grantowej przez partnerów przedsięwzięcia.
Dwa parki są na Lubelszczyźnie. Pierwszy to wpisany do rejestru zabytków park przy Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Chełmie. Ze względu na dużą dewastację jest słabo wykorzystywany, a dzięki planowanej rewitalizacji będzie mógł służyć pacjentom szpitala i lokalnej społeczności.
Drugi to park krajobrazowy w zespole dworsko-parkowym w Piotrowicach w gminie Strzyżewice. Jest wpisany do rejestru zabytków woj. lubelskiego. Od lat nie był pielęgnowany ani konserwowany. Po zrewitalizowaniu będzie Parkiem Pamięci Kajetana Koźmiana dla upamiętnienia założyciela i dawnego właściciela dworu.
Ukraińska część dotyczy Ogrodów św. Jury we Lwowie należących do greckokatolickiej parafii archikatedralnej św. Jerzego. Ogrody podczas II wojny światowej i okupacji sowieckiej zostały znacznie zniszczone. Projekt przewiduje m.in. odtworzenie trzech ogrodów jako pomników sztuki parkowej i ogrodniczej – Ogrodu Klasztornego, Metropolitalnego Sadu i Metropolitalnych Sadów Barokowych.
Drugi park na Ukrainie zajmuje kilka hektarów we wsi Zimna Woda pod Lwowem. Dawniej było to miejsce wypoczynku i rekreacji lwowian. Teraz jest w bardzo złym stanie, od dawna nie był konserwowany. Oprócz odnowy parku planowane jest tu też utworzenie rezerwatu botanicznego.
Wszystkie parki zostaną najpierw przebadane pod kątem obecności w nich różnych gatunków zwierząt i roślin. Sprawdzony będzie stan drzew i siedlisk, np. ptaków, mniejszych ssaków, gryzoni, nietoperzy i owadów. Badana będzie też retencja wody. Wykonane mają być również badania archeologiczne i historyczne kwerendy parków.
Projekt przewiduje też zakup urządzeń do pielęgnacji parków i badania drzewostanu. We Lwowie powstanie Centrum Ochrony Starodrzewu wyposażone w specjalistyczne urządzenia do prześwietlania drzew. Przewidziano też powstanie ścieżek edukacyjnych, organizowanie warsztatów i konferencji.
Liderem projektu jest gmina Strzyżewice, a partnerami: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Chełmie, Wspólnota terytorialna Gmina Zimna Woda oraz Wspólnota Religijna Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego Parafii Archikatedry Św. Jerzego w Rejonie Halickim we Lwowie.
To kolejny realizowany w woj. lubelskim projekt we współpracy polsko-ukraińskiej, który uzyskał dofinansowanie z Unii Europejskiej w ramach programu Interreg NEXT Polska-Ukraina 2021-2027. Wcześniej podpisano umowy dotyczące m.in. tworzenia transgranicznych centrów badań profilaktyki i rehabilitacji w woj. lubelskim i obwodzie wołyńskim na Ukrainie, a także zakupu specjalistycznych samochodów i sprzętu gaśniczo-ratowniczego dla strażaków z tych terenów.
Interreg to unijne programy wspierające rozwój, współpracę i integrację europejskich regionów m.in. w rozwiązywaniu problemów wykraczających poza granice państw i wymagają wspólnych działań. Każdy projekt Interreg jest realizowany w międzynarodowych partnerstwach. (PAP)
ren/ joz/ wus/
