Tak wyglądał wielki piec Huty Pokój w Rudzie Śląskiej w 1968 r., fot. PAP/CAF/S. Jakubowski
W Urzędzie Miasta w Rudzie Śląskiej we wtorek (17 grudnia) podpisano umowę na rewitalizację wielkiego pieca Huty Pokój. Za ponad 81 mln zł ma powstać tam "Centrum Transformacji", o charakterze turystyczno-kulturalnym i edukacyjnym.
Jak poinformował Urząd Miasta, prace wykona Przedsiębiorstwo Budowlano-Produkcyjne "Łęgprzem" z Krakowa. Prezydent Rudy Śląskiej Michał Pierończyk zaznaczył, że wyłoniony w przetargu wykonawca ma bogate doświadczenie w obsłudze inwestycji budowlanych. "Przed firmą duże wyzwanie, na którego realizację ma wyznaczone dwa lata od momentu przekazania terenu budowy" – dodał prezydent.
Będzie to jedna z największych inwestycji w Rudzie Śląskiej, której koszt oszacowano na ponad 81 mln złotych. Na jej realizację miasto pozyskało ponad 66 mln zł ze środków unijnych, a blisko 9,5 mln zł z budżetu państwa.
Lokalne władze podkreślają, że inwestycja ma z jednej strony uchronić wielki piec, który jest perełką poprzemysłowego dziedzictwa, a z drugiej – odmienić oblicze miasta. Kompleks po rewitalizacji będzie służył nie tylko celom turystyczno-kulturowo-edukacyjnym, ale także działaniom aktywizującym zawodowo osoby, które wskutek transformacji utraciły zatrudnienie. "Jestem przekonany, że inwestycja będzie miała pozytywny wpływ również na gospodarkę i środowisko miasta" - mówił Pierończyk.
Projekt zakłada powstanie platformy widokowej ze ścieżką dydaktyczną, adaptację budynku sterowni i maszynowni na cele muzealne oraz budowę nowego obiektu nawiązującego do dawnej hali lejniczej. Znajdzie się w nim m.in. część ekspozycyjna i wystawiennicza oraz strefa spotkań i gastronomii. Z kolei istniejąca rampa kolejowa zostanie przebudowana na obiekt o funkcji biurowej.
Projektanci zaplanowali również plac zabaw nawiązujący do tradycji hutniczej i ogród edukacyjny, a także budowę parkingów i obiektów małej architektury. Inwestycja obejmie też prace konserwatorskie, zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa oraz dostosowanie obiektów do użytkowania przez osoby z niepełnosprawnościami. Ważną częścią będzie także aranżacja wnętrz czy wyposażenie w systemy multimedialne.
Monumentalna konstrukcja wielkiego pieca Huty Pokój to jeden z charakterystycznych obiektów industrialnych w rudzkiej dzielnicy Nowy Bytom. Miasto przejęło ten obiekt w 2018 r. W 2019 r. został ogłoszony międzynarodowy konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji jego zagospodarowania, do którego zgłosiło się 96 pracowni projektowych i architektów. Zwycięzcą została "eM4. Pracownia Architektury. Brataniec" z Krakowa.
Kolejnym etapem było uzyskanie dofinansowania na realizację inwestycji. Udało się je pozyskać z Funduszy Europejskich dla Śląskiego 2021-2027 (na działania dotyczące ponownego wykorzystania terenów poprzemysłowych, zdewastowanych, zdegradowanych na cele rozwojowe regionu) oraz z budżetu państwa. Umowę w tej sprawie podpisano w lutym br. Przetarg na wykonanie projektu został rozstrzygnięty w ubiegłym miesiącu.
Wielki piec wchodził pierwotnie w skład zabudowań nowobytomskiej Huty Pokój, założonej w 1840 r. Dynamiczny rozwój przedsiębiorstwa sprawił, że szybko stała się ona największym tego typu zakładem w okolicy. W 1907 r. huta miała już sześć wielkich pieców. W latach powojennych była największym zakładem metalurgicznym w Polsce. Sam wielki piec uruchomiono w 1968 r. Wzniesiono go w głębi zakładu, a następnie przesunięto na docelową lokalizację za pomocą stalowych lin. Budowa urządzenia trwała 105 dni, choć szacowano, że zajmie to 1,5 roku. Po niespełna 20 latach piec okazał się przestarzały i nieefektywny, w związku z czym zdecydowano o jego modernizacji. Zmieniono wówczas profil produkcyjny urządzenia, przekształcając produkcję na wytop żelazomanganu. Huta Pokój była wtedy jedynym w kraju producentem tego stopu.
Kolejną modernizację wielkiego pieca przeprowadzono w latach 1995-1997, jednak na wznowienie produkcji zdecydowano się dopiero w 2004 r. Obiekt przejęło wówczas Konsorcjum Eurostal Inwestycje, przekształcone wkrótce w spółkę Stalmag. Wysoka awaryjność urządzenia oraz negatywny wpływ odpadów produkcyjnych na środowisko szybko zdecydowały o jego ostatecznym wygaszeniu, co nastąpiło w 2005 r. Pod koniec 2012 r. decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach wielki piec został wpisany do rejestru zabytków.
Sześć lat później formalnym właścicielem obiektu wraz z całą infrastrukturą towarzyszącą zostało miasto. Stało się tak dzięki zamianie nieruchomości ze spółką Stalmag. Od 2020 roku wielki piec Huty Pokój jest częścią Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego - ERIH (European Route of Industrial Heritage). (PAP)
kon/ mick/
