E. Witek: przemyślenia Józefa Mackiewicza są aktualne również dziś

Zorganizowana w Sali Kolumnowej Sejmu RP dwudniowa międzynarodowa konferencja naukowa jest jednym z najważniejszych punktów obchodzonego Roku Józefa Mackiewicza. Marszałek Elżbieta Witek powiedziała w czwartek, że liczy na przypomnienie jego twórczości podczas wydarzeń odbywających się w całej Polsce. Przypomniała, że jednym z najważniejszych wątków twórczości Józefa Mackiewicza było ostrzeżenie przed niebezpieczeństwami płynącymi z ekspansji ideologii komunizmu. „Gdy za naszą wschodnią granicą toczy się wojna warto przypominać postać Józefa Mackiewicza. Rosja jest przecież spadkobierczynią i kontynuatorką komunizmu, więc warto przypominać, że była to ideologia zbrodnicza. Przemyślenia Józefa Mackiewicza są aktualne również dziś” – podkreśliła marszałek Elżbieta Witek.

Konferencji towarzyszy otwarcie wystawy przygotowanej przez Biuro Badań Historycznych IPN o Józefie Mackiewiczu „Jedynie prawda jest ciekawa. Dziedzictwo Józefa Mackiewicza” oraz prezentacja nowego znaczka Poczty Polskiej z wizerunkiem Józefa Mackiewicza. Wiceprezes Zarządu Poczty Polskiej Wiesław Włodek powiedział, że na znaczku wykorzystano zdjęcie pisarza z roku 1966, a na wydanej przy tej okazji pamiątkowej kopercie jego przedwojenną fotografię rodzinną.

Jednym z przejawów jego myśli antykomunistycznej było badanie sprawy Zbrodni Katyńskiej. „Wkrótce będziemy obchodzić rocznicę odkrycia tej nieosądzonej zbrodni. Józef Mackiewicz był jednym z nielicznych polskich obserwatorów ekshumacji jej ofiar. Pokazywał tę prawdę i słusznie podkreślał, że tylko prawda jest ciekawa, lepsza od fikcji” – powiedziała marszałek Sejmu RP.

CZYTAJ TAKŻE

Poczta Polska wyemitowała znaczek upamiętniający Rok Józefa Mackiewicza

Konferencji towarzyszy otwarcie wystawy przygotowanej przez Biuro Badań Historycznych IPN o Józefie Mackiewiczu „Jedynie prawda jest ciekawa. Dziedzictwo Józefa Mackiewicza” oraz prezentacja nowego znaczka Poczty Polskiej z wizerunkiem Józefa Mackiewicza. Wiceprezes Zarządu Poczty Polskiej Wiesław Włodek powiedział, że na znaczku wykorzystano zdjęcie pisarza z roku 1966, a na wydanej przy tej okazji pamiątkowej kopercie jego przedwojenną fotografię rodzinną.

Otwierając obrady konferencji prezes IPN dr Karol Nawrocki nazwał Józefa Mackiewicza jednym z „klejnotów polskiej historii i pamięci narodowej o wieku dwudziestym i obu totalitaryzmach”. Dodał, że szczególne miejsce w jego twórczości zajmują dzieła poświęcone zbrodniom w Ponarach i Katyniu. „To świadectwa barbarzyńskiej rzeczywistości. Był świadkiem dwóch systemów totalitarnych, ale był także człowiekiem, który zapłacił wielką cenę za swój antykomunizm - między innymi emigracją i życiem w biedzie. Dlatego nie powinniśmy zapominać o gotowości realizowania przez niego misji i przywiązania do prawdy” – powiedział prezes IPN.

Na aspekt osamotnienia Józefa Mackiewicza zwrócił uwagę jeden najwybitniejszych biografów i znawców jego twórczości prof. Włodzimierz Bolecki. Zauważył, że jednym z założeń odróżniających myślenie Mackiewicza od większości środowisk emigracyjnych jest ideowy, a nie polityczny antykomunizm. Przypomniał, że podczas jednej z konferencji naukowej na emigracji przedstawił się jako „antykomunista” i „kontrrewolucjonista”, a nie Polak. „Ta prosta charakterystyka jest kluczem do jego twórczości” – podkreślił prof. Bolecki.

Na aspekt osamotnienia Józefa Mackiewicza zwrócił uwagę jeden najwybitniejszych biografów i znawców jego twórczości prof. Włodzimierz Bolecki. Zauważył, że jednym z założeń odróżniających myślenie Mackiewicza od większości środowisk emigracyjnych jest ideowy, a nie polityczny antykomunizm. Przypomniał, że podczas jednej z konferencji naukowej na emigracji przedstawił się jako „antykomunista” i „kontrrewolucjonista”, a nie Polak. „Ta prosta charakterystyka jest kluczem do jego twórczości” – podkreślił prof. Bolecki.

W przeciwieństwie do większości polskich emigrantów nie uważał ZSRS za bezpośrednią kontynuację imperializmu rosyjskiego sprzed I wojny światowej, ponieważ komunizm jako ideologia pochodził spoza Rosji i miał cele globalne. „Odrzucał również wszelkie próby ulepszania komunizmu, który był dla niego złem absolutnym i jedyną postawą wobec niego powinna być wola jego zniszczenia” – wyjaśnił prof. Bolecki. Dodał, że Mackiewicz dostrzegał „wewnętrzną logikę ideologii sowieckiej, której celem nie było podbijanie kolejnych narodów, ale całkowita destrukcja cywilizacji ludzkiej i stworzenie nowego człowieka sowieckiego”. W tym kontekście - ocenił prof. Bolecki - zagrożony komunizmem był każdy naród i każdy człowiek.

Konferencja została organizowana w ramach Roku Józefa Mackiewicza, ogłoszonego w przez Sejm RP. „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w stulecie urodzin wybitnego pisarza — uznając wielkość jego dorobku wytrwale wspierającego idee: niepodległości Polski, wolności i przyjaznego współistnienia narodów Europy Środkowo-Wschodniej i niezłomnego oporu przeciwko komunizmowi, oraz uniwersalne wartości jego prozy literackiej — ustanawia rok 2022 Rokiem Józefa Mackiewicza” – głosi uchwała Sejmu RP z 29 października 2021 r.

Konferencja została organizowana w ramach Roku Józefa Mackiewicza, ogłoszonego w przez Sejm RP. „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w stulecie urodzin wybitnego pisarza — uznając wielkość jego dorobku wytrwale wspierającego idee: niepodległości Polski, wolności i przyjaznego współistnienia narodów Europy Środkowo-Wschodniej i niezłomnego oporu przeciwko komunizmowi, oraz uniwersalne wartości jego prozy literackiej — ustanawia rok 2022 Rokiem Józefa Mackiewicza” – głosi uchwała Sejmu RP z 29 października 2021 r.

Urodzony 1 kwietnia 1902 roku Józef Mackiewicz wychował się w Wilnie. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Po jej zakończeniu rozpoczął pracę w wydawanym przez jego brata wileńskim „Słowie”. Był krytycznie nastawiony wobec obozu sanacji.

W 1943 r., za zgodą władz Polskiego Państwa Podziemnego, był jednym z członków zorganizowanej przez Niemców podróży polskiej delegacji do Katynia. Sprawa sowieckiej zbrodni była obecna w jego twórczości w kolejnych dziesięcioleciach.

W 1943 r., za zgodą władz Polskiego Państwa Podziemnego, był jednym z członków zorganizowanej przez Niemców podróży polskiej delegacji do Katynia. Sprawa sowieckiej zbrodni była obecna w jego twórczości w kolejnych dziesięcioleciach. Na emigracji w Londynie opublikował monografię „Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów” ze wstępem generała Władysława Andersa. W 1952 roku zeznawał przed komisją Kongresu Stanów Zjednoczonych do zbadania mordu katyńskiego.

CZYTAJ TAKŻE

Józef Mackiewicz (1902-1985)

W 1955 roku Mackiewiczowie przenieśli się z Londynu do Monachium, gdzie mieszkali do końca życia. Na emigracji ukazały się jego najważniejsze powieści: „Droga donikąd”, „Karierowicz”, „Kontra”, „Sprawa pułkownika Miasojedowa”, „Lewa wolna”, a także zbiory esejów i publicystyki: „Zwycięstwo prowokacji”, „Ściągaczki z szuflady Pana Boga”, „Nie trzeba głośno mówić”, „W cieniu krzyża”, „Watykan w cieniu czerwonej gwiazdy”. Wyrażał w nich radykalny sprzeciw wobec komunizmu. Współpracował ze środowiskami emigrantów rosyjskich, ukraińskich, litewskich i białoruskich, którzy dążyli do wyzwolenia swoich krajów spod władzy Kremla. W PRL twórczość Mackiewicza była zakazana i niemal niedostępna. Jej poznanie stało się możliwe dzięki rozwojowi wydawnictw drugiego obiegu.

Józef Mackiewicz zmarł 31 stycznia 1985 roku.

Patronem medialnym konferencji jest portal Dzieje.pl. Transmisja i zapis konferencji dostępny jest na kanale Sejmu RP w portalu YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=e5EqsDHSBQQ (PAP)

Autor: Michał Szukała

szuk/ pat/