Dziś na trasie miejmy otwarte oczy i umysły – nie tylko na piękno przyrody, lecz także na ślady historii i lekcję, która z niej płynie – powiedział w środę w Cassino przed rozpoczęciem trekkingu Szlakiem historycznym bitwy o Monte Cassino wicepremier, szef MKiDN Piotr Gliński.
Szlak historyczny bitwy o Monte Cassino prowadzi z centrum miasta Cassino pod górę do Polskiego Cmentarza Wojennego i klasztoru. 12-kilometrowa ścieżka została opracowana przez Wojskowy Instytut Wydawniczy we współpracy z samorządem Cassino oraz Polską Fundacją Narodową, która sfinansowała projekt. Drogę oznakowano dwunastoma tablicami, ustawionymi w symbolicznych miejscach związanych z walką Polaków o wzgórze. Umieszczono na nich krótkie informacje po polsku, włosku i angielsku, a także zdjęcia i mapy sytuacyjne.
Hasło pierwszego oficjalnego marszu szlakiem historycznym bitwy o Monte Cassino brzmi "Nie idź na skróty".
"W maju ubiegłego roku odbyło się oficjalne otwarcie Szlaku historycznego bitwy o Monte Cassino. Szlak ten to bardzo ważny autorski projekt Polskiej Fundacji Narodowej (która w całości ten projekt sfinansowała) i Wojskowego Instytutu Wydawniczego, realizowany we współpracy z lokalnymi partnerami włoskimi. Szlak upamiętnia kolejne etapy natarcia polskiego wojska i opowiada historię 2. Korpusu Polskiego, dowodzonego przez legendarnego dowódcę - Generała Władysława Andersa" - powiedział wicepremier Gliński.
Przypomniał, że hasłem pierwszego oficjalnego trekkingu Szlakiem historycznym bitwy o Monte Cassino jest "Nie idź na skróty". W zgodzie z tym hasłem przejdziemy dziś pełen 12-kilometrowy odcinek, na którym bohaterskie walki toczył 2. Korpus Polski" - dodał.
Ocenił, że najważniejsze jest to, iż "wytyczenie tego szlaku historycznego, spotkania na trasie będą miały wpływ na rozpowszechnienie wiedzy o tej bitwie, bohaterstwie polskich żołnierzy w walce +o wolność waszą i naszą+". "Jestem przekonany, że dzisiejszy trekking będzie symbolem wspólnego wysiłku i współpracy oraz stanie się punktem odniesienia dla kolejnych inicjatyw związanych z upamiętnieniem bitwy o Monte Cassino i jej znaczenia dla losów II wojny światowej" - mówił szef MKiDN.
Minister kultury podziękował gospodarzowi miasta Cassino, burmistrzowi Enzo Salerze, Wojskowemu Instytutowi Wydawniczemu, Polskiej Fundacji Narodowej, Fundacji "APROCIS" i jej prezesowi Antoine'owi Tortolano oraz Klubowi Biegacza "Sporting", na którego czele stoi polski sportowiec, lekkoatleta, przez lata związany z ziemią włoską, Bogusław Mamiński.
"Chcę też podkreślić rolę dobrego ducha i osoby być może najbardziej kompetentnej w upamiętnieniu bitwy o Monte Cassino tu na miejscu - pana Pino Valente, prezesa +Stowarzyszenia Monte Cassino i Linii Gustawa+, który będzie też dzisiejszym naszym przewodnikiem" - powiedział Gliński.
"Dziś na tej trasie miejmy otwarte oczy i umysły - nie tylko na piękno przyrody, ale także na ślady historii i lekcję, która z niej płynie. Nie będzie to łatwa droga w wielu znaczeniach tego słowa, bo pamiętajmy, że ten heroizm, ta gotowość poświęcenia życia za Ojczyznę jest wciąż, niestety, aktualny. Dzięki temu heroizmowi żyją narody, potrafią się bronić, potrafią walczyć o swoją tożsamość, kulturę i potrafią także tak wspaniale współpracować, jak dzisiaj Polacy i Włosi" - podkreślił wicepremier.
Dyrektor Wojskowego Instytutu Wydawniczego Maciej Podczaski powiedział: "To historyczna chwila w historycznym miejscu - po śladach generała Władysława Andersa przejdzie pierwszy żołnierz RP, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, kawaler Orderu Krzyża Wojskowego gen. Rajmund Andrzejczak oraz gen. broni Tomasz Piotrowski, Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych. Bardzo dziękuję za wasz przykład".
W uroczystym rozpoczęciu Szlaku historycznego bitwy o Monte Cassino uczestniczyli także m.in. wiceprezes PFN Michał Góras, burmistrz Cassino Enzo Salera oraz ambasador RP we Włoszech Anna Maria Anders.
Minister kultury i dziedzictwa narodowego wyruszył wraz z uczestnikami trekkingu szlakiem walk polskich żołnierzy do wzgórza 593, gdzie znajduje się pomnik 3. Dywizji Strzelców Karpackich i gdzie przewidziana jest meta trekkingu.
Pierwsza tablica ulokowana w centrum Cassino oddaje hołd cywilnym ofiarom walk i poświęcona jest hekatombie miasta. Podczas walk o wzgórze Cassino, leżące u stóp masywu, zostało zburzone, a w wyniku nalotów życie straciło wielu mieszkańców. Ci, którzy przeżyli zaznali potwornego okrucieństwa.
Kolejne tablice stoją: przy korycie rzeki Rapido, której forsowanie pochłonęło życie wielu alianckich żołnierzy, w miejscu wyjściowych alianckich pozycji do ataku na wzgórze oraz przy moście wyznaczającym linię graniczną między dwiema polskimi dywizjami. Z jednej strony nacierała 3. Dywizja Strzelców Karpackich, której głównym celem było zdobycie Wzgórza 593, a z drugiej 5. Kresowa Dywizja Piechoty, z zadaniem opanowania Wzgórza 575 i Wzgórza Sant’Angelo.
Oznaczono także: Dom Sanitarny służący medykom i rannym amerykańskiej 34. Dywizji Piechoty, a potem 5. KDP i 4. Pułkowi Pancernemu "Skorpion"; Drogę Polskich Saperów, czyli ścieżkę w skale przebudowaną przez polskich saperów, tak, aby mógł nią przejechać ciężki sprzęt i zaopatrzenie dla walczących; oraz skład amunicji.
Kolejnymi miejscami, przy których zatrzymają się wędrujący szlakiem, są: Gardziel, wąski przesmyk między wzgórzami Głowa Węża i Widmo, gdzie 12 maja 1944 roku wybuchł na minie czołg ppor. Ludomira Białeckiego, a dziś stoi pomnik 4 PP; punkt wskazujący na Widmo i Wzgórze 575 zdobywane przez 5. KDP i Domek Doktora, kamienny budynek stanowiący punkt opatrunkowy żołnierzy 3. DSK.
Polska Fundacja Narodowa razem z Wojskowym Instytutem Wydawniczym, przygotowała i udostępniła aplikację mobilną, dzięki której w dowolnym miejscu na świecie można dowiedzieć się więcej o szlaku bojowym 2. Korpusu Wojska Polskiego przy zdobywaniu Monte Cassino.
Z Cassino Katarzyna Krzykowska (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ dki/