Akta Stasi (Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego NRD) na wystawie w Berlinie dot. historii komunistycznych służb specjalnych, 2011 r. Fot. PAP/EPA
31 lat po upadku muru berlińskiego kończy działalność Urząd ds. Akt Stasi (StUB), znany powszechnie jako Urząd Gaucka. Akta Stasi, policji politycznej Niemieckiej Republiki Demokratycznej, trafiają do Archiwum Federalnego.
"Cieszę się, że cała kolekcja Archiwum Dokumentów Stasi jest teraz na stałe zabezpieczona jako część +Pamięci Narodu+ w Archiwach Federalnych" - powiedział komisarz ds. dokumentów Stasi Roland Jahn w czwartek po przyjęciu przez Bundestag ustawy o włączeniu archiwum dokumentów Stasi z Archiwum Federalnym.
"Cieszę się, że cała kolekcja Archiwum Dokumentów Stasi jest teraz na stałe zabezpieczona jako część +Pamięci Narodu+ w Archiwach Federalnych" - powiedział komisarz ds. dokumentów Stasi Roland Jahn w czwartek po przyjęciu przez Bundestag ustawy o włączeniu archiwum dokumentów Stasi z Archiwum Federalnym.
Z dwunastu dotychczasowych placówek StUB pozostanie pięć. Będą w nich dalej przechowywane i udostępniane akta Stasi. Na terenie dawnej centrali Stasi w Berlinie-Lichtenbergu nadal będzie centrum badań i pamięci o systemie politycznym byłej NRD oraz ośrodek zajmujący się restaurowaniem i cyfryzacją akt.
30 lat temu upadł mur berliński
Przyszłe lokalizacje archiwów w poszczególnych krajach związkowych są obecnie określone w ustawie: dla Saksonii jest to Lipsk, dla Turyngii - Erfurt, dla Saksonii-Anhalt - Halle, dla Brandenburgii - Frankfurt nad Odrą, a dla Meklemburgii-Pomorza Przedniego - Rostock. Porady, informacje i dostęp do plików będą również możliwe we wszystkich innych miejscach.
Nowością jest również to, że możliwe będzie przeglądanie dokumentów w lokalizacjach Archiwów Federalnych w Koblencji, Bayreuth, Ludwigsburgu czy Fryburgu, czyli na terenach dawnych Niemiec Zachodnich.
"Reforma gwarantuje wykorzystanie dokumentów Stasi w przyszłości i podkreśla szczególny charakter i symboliczną wartość Archiwum Dokumentów Stasi jako osiągnięcia pokojowej rewolucji (...)" - podkreślił Roland Jahn. Zapewnił, że "dostęp do dokumentów zostanie nadal zachowany".
Urząd dysponuje kartoteką ok. 6 mln osób, posiada 185 km bieżących dokumentów pochodzących z archiwów ministerstwa spraw wewnętrznych NRD, ponad milion kaset wideo oraz 200 tys. taśm dźwiękowych.
Powstanie Urzędu ds. Akt Stasi uważa się za jedno z największych osiągnięć w procesie demokratyzacji byłej NRD: wyważenia konieczności przeprowadzenia lustracji i zadośćuczynienia ofiarom przy jednoczesnym zachowaniu spokoju społecznego. Głównym jego zadaniem było udostępnianie akt poszkodowanym. Pierwsi obywatele uzyskali możliwość wglądu do swoich teczek w styczniu 1992 roku. Od tego czasu do urzędu wpłynęło ponad 3 mln wniosków.
Stasi (z niem. Państwowa Służba Bezpieczeństwa) powstało 8 lutego 1950 r. Odpowiedzialne było za kierunek bezpieczeństwa wewnętrznego, wywiadu wewnętrznego i zagranicznego oraz kontrwywiadu NRD. NRD-owska służba bezpieczeństwa była uważana za najbardziej efektywną, obok radzieckiego KGB, służbę bezpieczeństwa w krajach bloku wschodniego. W 1989 r. Stasi liczyła ok. 91 tys. funkcjonariuszy i ok. 173 tys. konfidentów. Została rozwiązane po upadku muru berlińskiego, w listopadzie 1989 r.
Pierwszym szefem urzędu zarządzającego aktami został ewangelicki pastor z Meklemburgii Joachim Gauck. Pełnił swoją funkcję przez 10 lat. W latach 2012-2017 był prezydentem RFN.
Stasi (z niem. Państwowa Służba Bezpieczeństwa) powstało 8 lutego 1950 roku. Odpowiedzialne było za kierunek bezpieczeństwa wewnętrznego, wywiadu wewnętrznego i zagranicznego oraz kontrwywiadu NRD. NRD-owska służba bezpieczeństwa była uważana za najbardziej efektywną, obok radzieckiego KGB, służbę bezpieczeństwa w krajach bloku wschodniego. W 1989 r. Stasi liczyła ok. 91 tys. funkcjonariuszy i ok. 173 tys. konfidentów. Została rozwiązane po upadku muru berlińskiego, w listopadzie 1989 roku.
Z Berlina Berenika Lemańczyk (PAP)
bml/ cyk/ kar/
