Źródło: www.facebook.com/ecsgdansk
22 referaty badaczy i historyków z sześciu krajów zaprezentowane zostaną na rozpoczynającej się w czwartek w Gdańsku trzydniowej konferencji naukowej dotyczącej przedwojennego Wolnego Miasta Gdańska.
O programie konferencji pt. „Niechciany kompromis? Wolne Miasto Gdańsk 1920–1939” poinformowali we wtorek rzecznicy prasowi Muzeum Gdańska Andrzej Gierszewski oraz Europejskiego Centrum Solidarności Grażyna Pilarczyk.
Konferencja była planowana na 100-lecie powstania Wolnego Miasta Gdańska (WMG), przypadające w 2020 r., ale ze względu na pandemię koronawirusa, nie mogła dojść do skutku.
Wydarzenie rozpocznie się w czwartek w Dworze Artusa. W piątek i w sobotę konferencja przeniesie się do biblioteki Europejskiego Centrum Solidarności.
Czwartkową debatę inauguracyjną poprowadzi dyrektor ECS Basil Kerski, a udział w niej wezmą dwaj badacze dziejów Gdańska: dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku dr hab. Jacek Friedrich oraz prof. dr hab. Peter Oliver Loew z Uniwersytetu Technicznego Darmstadt (Niemcy).
Drugiego dnia konferencji słuchacze będą mieli okazję wysłuchać 15 referatów, podzielonych na trzy sekcje. Ich tematyka jest szeroka: od symboliki i konstytucji WMG, przez polską politykę wobec WMG, kwestie gospodarcze, aż po przybliżenie dziejów Danziger Werft czyli międzywojennej stoczni i jej polskich pracowników. Omówiona zostanie także historia radia w Wolnym Mieście i dzieje walki europejskich wywiadów w międzywojennym Gdańsku.
Trzeci i ostatni dzień konferencji poświęcony będzie spojrzeniu na inne europejskie wolne miasta, a w XX wieku były nimi Kłajpeda i Triest. Nie zabraknie też refleksji nad symboliką Wolnego Miasta Gdańska, w tym także na przedstawienie obrazu WMG w autobiografiach autorów pochodzenia żydowskiego.
W organizację konferencji zaangażowanych jest kilka instytucji: Deutsches Polen-Institut Darmstadt, Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie, Uniwersytet Gdański, Politechnika Gdańska, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, Herder-Institut Marburg, Muzeum Gdańska, Europejskie Centrum Solidarności, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Instytut Kaszubski oraz Miasto Gdańsk.
Wolne Miasto Gdańsk powołano 15 listopada 1920 r., na mocy traktatu wersalskiego, kończącego I wojną światową, podpisanego 28 czerwca 1919 r. WMG istniało do wybuchu II wojny światowej 1 września 1939 r. Władzę i kompetencje podzielono w nim pomiędzy II Rzeczpospolitą a Niemcy.
Wolne Miasto Gdańsk było swoistym autonomicznym miasto-państwem pod ochroną Ligi Narodów (jej interesy reprezentował Wysoki Komisarz). WMG miało własną konstytucję oraz parlament i Senat. Interesy Polski reprezentował w nim Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej.
Zajmowało ok. 1,9 tys km kw. powierzchni, a w jego skład wchodziły m.in. Gdańsk i Sopot w ówczesnych granicach oraz istniejące wówczas powiaty Niziny Gdańskie, Wyżyny Gdańskie i Żuławy Gdańskie.
Na terenie Wolnego Miasta mieszkało ponad 400 tys. ludzi - przeważała ludność niemiecka. Według różnych szacunków ludność polska liczyła od 3 do 11 proc. Polacy otrzymali m.in. przywilej posiadania własnej służby pocztowej i kolejowej.(PAP)
autor: Robert Pietrzak
rop/ pat/
