Dawny hitlerowski obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau, fot. PAP/Z. Meissner
W 1941 roku z okolic założonego przez okupacyjne władze niemieckie obozu Auschwitz-Birkenau wysiedlono kilka tysięcy osób. 22 kwietnia o 83. rocznicy tych wydarzeń przypomniały zorganizowane przez samorząd uroczystości.
Zastępca wójta gminy Oświęcim Halina Musiał powiedziała PAP po uroczystości, że lokalna społeczność od lat zabiega, by pamięć o tamtych czasach i osobach była utrwalona. „Jesteśmy szczególnie naznaczeni tym miejscem. Pozostawia ono nam obowiązek zachowania w pamięci, nie tylko o tym, jak wiele istnień ludzkich tu zgładzono, ale też o mieszkańcach tej ziemi, którzy przeżyli koszmar wysiedleń. Musieli opuścić to miejsce, a potem żyć ze świadomością, że na ich ziemi doszło do tak wielkiego nieszczęścia” – mówiła.
Musiał dodała, że spośród kilku tysięcy wypędzonych, większość po wojnie wróciła w rodzinne strony. „Nie zastali swoich domostw i gospodarstw, jakie pozostawili będąc zmuszonymi do ich opuszczenia. Czas powojennej odbudowy był trudny” – powiedziała zastępca wójta.
W poniedziałek przedstawiciele samorządu gminy i powiatu oświęcimskiego oraz członkowie różnych stowarzyszeń złożyli wieńce i znicze przed Tablicami Pamięci w Brzezince, które przypominają o wysiedleniach. Stoją one w pobliżu poobozowej Bramy Śmierci. Umieszczony na nich w języku polskim i angielskim napis wspomina mieszkańców wsi Brzezinka, Harmęże, Pławy, Bór, Rajsko, Klucznikowice, Babice, Broszkowice oraz dzielnicy Oświęcimia - Zasola. „W miejscu zniszczonych lub zajętych budynków Niemcy założyli obóz zagłady Auschwitz-Birkenau oraz jego zaplecze gospodarcze i przemysłowe" – brzmi inskrypcja.
Historyk z Muzeum Auschwitz Jacek Lachendro podał, że Niemcy rozpoczęli masowe wysiedlenia polskiej ludności cywilnej z terenów położonych w pobliżu Auschwitz I w marcu i kwietniu 1941 r. Miały związek z planami rozbudowy obozu i zagospodarowaniem terenu wokół niego, w tym stworzeniem obozu Birkenau. Z okolicy wypędzono co najmniej 5 tys. Polaków. Do gett deportowano około 7 tys. Żydów.
Niemcy przejęli inwentarz żywy i ruchomy oraz nieruchomości. Zburzyli zabudowania na wsiach, a pozyskany materiał wykorzystali do budowy obozu Birkenau oraz podobozów Babitz, Harmense, Budy i Rajsko. W Brzezince, Pławach i Harmężach zniszczono ponad 90 procent. gospodarstw, w Babicach, Broszkowicach, Borze i Rajsku ponad 40 procent.
Akcja wysiedleńcza trwała z przerwami do końca kwietnia. Niemcy wywieźli ludność do Generalnego Gubernatorstwa, miejscowości na Górnym Śląsku i w powiecie bielskim. Część z nich skierowali na roboty przymusowe.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Spośród około 140-150 tys. deportowanych do obozu Polaków śmierć poniosła niemal połowa. W Auschwitz ginęli także Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości. (PAP)
Autor: Marek Szafrański
szf/ dki/
