Manoel Francisco dos Santos (Garrincha), Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej, 1962. Źródło: en.wikipediia
Brazylijski wirtuoz Mane Garrincha przeszedł do historii nie tylko dzięki dryblingom i golom, ale i zagraniu, które na stale zagościło na futbolowych boiskach. To właśnie on pierwszy 29 października 1960 roku wybił piłkę, by umożliwić udzielenie pomocy kontuzjowanemu zawodnikowi.
Ten brazylijski wirtuoz futbolu nazywał się naprawdę Manoel Francisco dos Santos i urodził się 28 października 1933 r. w Pau Grande w pobliżu Rio de Janeiro. Przydomek nadali mu dziennikarze. Garrincha to mały, zwinny ptaszek, który nie lata, ale tak szybko skacze, że nie sposób go złapać. Podobnie było z Garrinchą-piłkarzem.
Jego poważna kariera zaczęła się od widowiskowego ośmieszenia, podczas treningu klubu Botafogo, słynnego wówczas obrońcy Niltona Santosa. Niepozorny (169 cm wzrostu), niezgrabny Garrincha minął kolosa, zakładając mu tzw. siatkę, tj. puszczając mu piłkę między nogami. Działo się to w 1953 roku.
Po tym zdarzeniu Nilton Santos był jego nieformalnym protektorem i rekomendował go trenerowi kadry. W debiucie ligowym w barwach Botafogo, w meczu z Bonsucesso (19.07.1953), Garrincha odnotował hat-tricka, strzelając trzy z pięciu goli dla Botafogo. Potem został mistrzem świata w 1958 i 1962 r. Gdy grał w reprezentacji z Pele, ta nigdy nie przegrała... W żółtej koszulce „Selecao” w latach 1955-66 wystąpił 50 razy i zdobył 12 bramek.
Mniej sławny niż Pele, zdobył rozgłos w inny sposób. W meczu ligowym 20 października 1960 roku minął, jak zwykle z łatwością, przeciwników, a ostatni z obrońców potknął się i skręcił nogę. Garrincha znalazł się sam na sam z bramkarzem i... kopnął w aut. W chwilę później piłkarz rywali zrewanżował się tym samym. Nazwano to potem, stosowanym do dziś, „gestem Garrinchy”.
Gdy to zachowanie zaczęło regularnie gościć na piłkarskich boiskach, nagradzano je brawami. Teraz jest czymś tak powszechnym, że przechodzi niemal niezauważone. Co innego, gdy któryś z zespołów zwleka z wybiciem piłki, gdy kontuzjowany przeciwnik wyraźnie cierpi...
Po 1966 roku, także z powodu licznych kontuzji, jego kariera chyliła się ku schyłkowi, a zakończyła definitywnie w 1972 r.
19 grudnia 1973 r. na Maracanie, w obecności 131 tysięcy widzów, odbył się pożegnalny mecz Garrinchy Brazylia - Team FIFA. W drużynie brazylijskiej wystąpili Pele i inni mistrzowie świata z 1970 r. W pierwszej połowie, gdy Brazylijczycy atakowali, sędzia przerwał grę, by Garrincha mógł opuścić boisko przy głośnym aplauzie kibiców. Zrobił rundę honorową wokół boiska i zniknął w tunelu...
Zniknął też jako piłkarz i idol. W ostatnich latach życia staczał się coraz bardziej w alkoholizm i długi... Przed śmiercią osiem razy przebywał w szpitalu. Był fizycznym i psychicznym wrakiem człowieka. Zmarł w alkoholowej śpiączce, na skutek marskości wątroby, w samotności i nędzy 20 stycznia 1983 roku w wieku 49 lat. Na jego pogrzeb przybyły tysiące ludzi, którzy przeszli w kondukcie ze stadionu Maracana do Pau Grande. Epitafium na nagrobku głosi: „Tu spoczywa w spokoju ten, który był RADOŚCIĄ NARODU - Mane Garrincha”.
Po przebytej w dzieciństwie chorobie Heinego-Mediny Garrincha miał lewą nogę krótszą o kilka centymetrów, a obie krzywe, wyglądał komicznie, niczym... Charlie Chaplin.
Nie przeszkadzało mu to zostać dryblerem wszech czasów, który znalazł się w najlepszej jedenastce 20. wieku FIFA wraz z najsławniejszymi graczami świata, jak Pele, Lew Jaszyn, Bobby Moore, Franz Beckenbauer, Johan Cruyff czy Diego Maradona.
Życie miał jednak równie pokręcone jak jego nogi, m.in. był dwukrotnie żonaty, w 1952 r. z robotnicą ze swego rodzinnego Pau Grande, Nair Marques, z którą miał osiem córek. Po separacji, która nastąpiła w 1965 roku, wziął nieformalny ślub z popularną wówczas piosenkarką Elzą Soares, z którą rozstał się w 1977 roku. Miał też liczne romanse, m.in. z showgirl Angelitą Mariinez. Łącznie „dorobił się” co najmniej 14 dzieci...
W Pau Grande jest jego pomnik ze znanym z nagrobka napisem „Garrincha - Alegria do Povo” (Garrincha - Radość Narodu). Jego imieniem nazwano stadion w stolicy kraju, Brasilii.(PAP)
pp/ pc/ krys/
