Franz Langecker, więzień z par. 175, nr 20153, Źródło: APMA-B, zdjęcie obozowe nr 020153/https://lekcja.auschwitz.org/paragraf_175_pl/
Lekcję internetową przybliżającą losy homoseksualnych mężczyzn osadzonych w KL Auschwitz na mocy niemieckiego kodeksu karnego przygotowało centrum edukacyjne w Miejscu Pamięci – podało Muzeum Auschwitz. Na ten temat powstał też podcast.
Autorem lekcji „Więźniowie paragrafu 175 w KL Auschwitz” jest Bohdan Piętka z centrum badań w muzeum.
„Celem lekcji jest przybliżenie historii jednej z mniej znanych grup ofiar obozu Auschwitz – mężczyzn prześladowanych i skazywanych na podstawie przepisów penalizujących homoseksualizm. Muzeum przygotowało także podcast o więźniach z paragrafu 175 w Auschwitz, o których opowiada dr Agnieszka Kita z archiwum Miejsca Pamięci” – oznajmił w czwartek zastępca rzecznika placówki Paweł Sawicki.
Zdaniem Agnieszki Juskowiak-Sawickiej, kierującej e-learningiem w centrum edukacji, lekcja poświęcona jest nie tylko obozowi Auschwitz. „Czytelnicy mają możliwość poznania szerszego kontekstu społecznego i prawnego prześladowań homoseksualistów w III Rzeszy oraz ich tragicznych następstw w systemie obozów koncentracyjnych. Omówione zostały m.in. sytuacja homoseksualnych mężczyzn w II Rzeszy, Republice Weimarskiej oraz w III Rzeszy czy też charakterystyka ich losów w więzieniach i obozach koncentracyjnych” – powiedziała.
"(...) w częściowo zachowanych archiwaliach znajdują się dane co najmniej 77 więźniów Auschwitz oznaczonych jako osadzeni na podstawie paragrafu 175. Jednak niektórych spośród skazanych z tego przepisu rejestrowano w obozie pod innymi kategoriami - jako więźniów politycznych, aspołecznych czy kryminalnych."
Bohdan Piętka we wstępie do lekcji napisał, że prześladowania homoseksualistów w III Rzeszy, w tym ich deportacja do obozów koncentracyjnych, „były niewątpliwie jedną z czarniejszych kart historii narodowego socjalizmu”. „Represje miały na celu przede wszystkim wymuszenie pożądanych z politycznego i ideologicznego punktu widzenia zachowań obyczajowych poprzez zastraszenie ogółu społeczeństwa. Służyły temu zarówno zaostrzenie przepisów karnych penalizujących homoseksualizm, jak i deportacje skazanych na mocy paragrafu 175 do obozów koncentracyjnych” – wskazał.
Muzeum podało, że w częściowo zachowanych archiwaliach znajdują się dane co najmniej 77 więźniów Auschwitz oznaczonych jako osadzeni na podstawie paragrafu 175. Jednak niektórych spośród skazanych z tego przepisu rejestrowano w obozie pod innymi kategoriami - jako więźniów politycznych, aspołecznych czy kryminalnych. Niemiecki badacz Rainer Hoffschildt ustalił na podstawie różnych źródeł, w tym archiwów niemieckich, że łączna liczba więźniów osadzonych w KL Auschwitz z paragrafu 175 wynosi co najmniej 136.
„Niewielka liczba (...) wynikała stąd, że kierowano ich głównie do obozów znajdujących się na przedwojennym terytorium Rzeszy. W szczególności trafiali do KL Sachsenhausen, gdzie przebywał prawdopodobnie co szósty więzień osadzony na podstawie paragrafu 175 w niemieckich obozach koncentracyjnych” – napisał Piętka.
Spośród 136 więźniów w Auschwitz zginęło co najmniej 66. Po przeniesieniu do innych obozów śmierć poniosło 11. Ustalono, że 32 więźniów doczekało wyzwolenia, a los 24 pozostaje nieznany. Najprawdopodobniej nie przeżyli wojny. Więźniowie ci w przeważającej większości byli narodowości niemieckiej. Co najmniej 14 z nich miało korzenie żydowskie i pochodziło z terenu tak zwanej Starej Rzeszy. Jeden z osadzonych miał prawdopodobnie polskie pochodzenie.
Lekcja w języku polskim jest dostępna pod adresem: https://lekcja.auschwitz.org/paragraf_175_pl/, a w angielskim: https://lekcja.auschwitz.org/paragraf_175_en/. Podcast dostępny jest na youtube'owym kanale oświęcimskiego muzeum.
Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście prowadzi wszystkie działania edukacyjne Muzeum Auschwitz.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 roku, by więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Do obozu deportowali też około 150 tys. Polaków, z których blisko połowa nie przeżyła. W Auschwitz ginęli też Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości. (PAP)
szf/
