Fot. A. Stępień
"Pamięciownik" - mobilny pawilon, w którym będą powstawać wystawy na podstawie prywatnych zbiorów zdjęć i osobistych opowieści - w lipcu wyruszy w podróż po Polsce. W tym roku projekt Centrum Archiwistyki Społecznej odwiedzi pięć miejscowości.
Ideą „Pamięciownika”, projektu Centrum Archiwistyki Społecznej, jest podkreślenie wartości historii rodzinnych, prywatnych archiwów, które stanowią część większej historii danego miejsca czy regionu. W mobilnym pawilonie – przestrzeni wystawienniczej – powstawać będą wystawy tworzone ze skanowanych na miejscu fotografii z prywatnych zbiorów. W 2025 r. „Pamięciownik” odwiedzi Brwinów (woj. mazowieckie, 6-10 lipca), Pszczynę (woj. śląskie, 12-16 lipca), Wielopole Skrzyńskie (woj. podkarpackie, 18-22 lipca), Wiżajny (woj. podlaskie, 25-29 lipca) i Górę Kalwarię (woj. mazowieckie, 31 lipca – 4 sierpnia).
Jak tłumaczyli organizatorzy podczas czwartkowej konferencji prasowej w Warszawie, projekt ma być przestrzenią spotkań, wspólnego tworzenia kultury i „dokumentowania tego, co często umyka oficjalnym narracjom”. Jak podkreśliła Joanna Łuba, zastępczyni dyrektorki Centrum Archiwistyki Społecznej, „to wystawa w duchu naszej instytucji, która od pięciu lat zajmuje się spontanicznym, oddolnym ruchem dokumentowania historii, archiwistyką społeczną”. Archiwa społeczne powstają – podkreśliła – „z pasji do odkrywania, zapisywania i dokumentowania historii. Są to historie miejsc, społeczności, postaci i wydarzeń”.
„W »Pamięciowniku« nie ma gotowej wystawy. Te będą dopiero powstawały, w każdej miejscowości inna. Chcemy oddać głos mieszkańcom i mieszkankom pięciu miejscowości po to, by opowiedzieli o swoich wspomnieniach, pokazali swoje rodzinne pamiątki, zdjęcia. W ten sposób powstanie wystawa złożona z wcześniej nieznanych zdjęć, niewysłuchanych historii. Mamy nadzieję, że +Pamięciownik+ będzie początkiem czegoś nowego. Że tam, gdzie pojedziemy, archiwa społeczne albo powstaną, albo będą się coraz bardziej rozwijać” – dodała. „Wierzymy, że ci, którzy zdecydują się opowiedzieć swoją historię czy przynieść swoje zbiory, zobaczą, że to, co przeżyli, jest częścią czegoś większego. Że bez ich życia, bez opowiedzenia tego, co im się przydarzyło, nie ma też historii tej miejscowości. (…) Oglądając tę wystawę, być może zobaczą, że więcej ich z sąsiadami łączy, niż dzieli”.
Podczas konferencji głos zabrał także Mateusz Adamkowski, dyrektor Departamentu Mecenatu Państwa w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, który przypomniał, że w Polsce istnieją obecnie 844 archiwa społeczne. Pokazuje to znaczenie – zauważył – takich zbiorów „dla lokalnych społeczności, dla podmiotów, które zajmują się archiwistyką społeczną. Odkrywanie lokalnego dziedzictwa staje się coraz ważniejsze”. „Pamięciownik” – dodał – „pozwoli odkryć ponownie lokalną pamięć i dziedzictwo miejscowości, w których się pojawi (…). To projekt wieloletni. Mam nadzieję, że liczba 50 zgłoszonych w tym roku projektów w przyszłym roku będzie zwielokrotniona”.
Projekt obejmuje także działania edukacyjne, koncerty, wystawy, pokazy filmów, spacery tematyczne, warsztaty oraz spotkania z archiwistkami i archiwistami społecznymi. Szczegółowy program wydarzeń „Pamięciownika” w poszczególnych miejscowościach dostępny jest na stronie internetowej Centrum Archiwistyki Społecznej. (PAP)
pj/ miś/
