O jak najszybsze rozpoczęcie budowy nowej siedziby Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 w Poznaniu zaapelowali w poniedziałek politycy PiS. Samorządową inwestycję chce wesprzeć resort kultury, ale jak dotąd nie podpisano w tej sprawie stosownej umowy.
Muzeum powstanie na działce przy ul. Północnej i Księcia Józefa, u stóp Wzgórza Św. Wojciecha w Poznaniu. W ub. roku wydane zostało pozwolenie na budowę. Według wcześniejszych deklaracji marszałka województwa wielkopolskiego Marka Woźniaka jest szansa, by budowa ruszyła w połowie 2023 r. Według szacunków inwestycja będzie kosztować przeszło 376 mln zł.
Z początkiem przyszłego roku wielkopolski samorząd przejmie od samorządu Poznania Wielkopolskie Muzeum Niepodległości, któremu podlega Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Miasta nie stać było na sfinansowanie budowy nowej siedziby placówki, dlatego samorządy zdecydowały o wzajemnym przekazaniu instytucji kultury.
Z początkiem przyszłego roku wielkopolski samorząd przejmie od samorządu Poznania Wielkopolskie Muzeum Niepodległości, któremu podlega Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Miasta nie stać było na sfinansowanie budowy nowej siedziby placówki, dlatego samorządy zdecydowały o wzajemnym przekazaniu instytucji kultury.
Szef poznańskich struktur PiS, poseł Bartłomiej Wróblewski, w czasie poniedziałkowej konferencji prasowej przypomniał, że rząd zadeklarował wsparcie budowy nowej siedziby muzeum w wysokości 60 proc. kosztów. „Na zeszły rok było to 180 mln zł. Chcielibyśmy, żeby budowa rozpoczęła się jak najszybciej. Wszystkim nam w Wielkopolsce na tym zależy” – podkreślił.
Posłanka Jadwiga Emilewicz wskazała, że minister kultury i dziedzictwa narodowego, wicepremier Piotr Gliński wielokrotnie deklarował chęć wsparcia budowy nowej siedziby muzeum, a resort przekazał ponad 1,5 mln zł na przygotowanie dokumentacji technicznej i wykonawczej, które pozwoliły w ubiegłym roku na uzyskanie pozwolenia na budowę nowej siedziby placówki.
„Niestety straciliśmy rok. Ten miniony rok mógł być rokiem podpisania umowy z ministerstwem, współprowadzenia tej instytucji i realnego otwarcia przetargu na budowę, tak abyśmy dzisiaj za plecami nie mieli tylko zarośniętego placu, ale realny plac budowy” - powiedziała.
T. Łęcki: powstanie wielkopolskie jest niedoceniane i niesłusznie uznane za regionalne
Emilewicz przyznała, że samorząd miasta postanowił przekazać zwierzchnictwo nad placówką urzędowi marszałkowskiemu. „Tak jak mówiliśmy od początku, jesteśmy przekonani, że jest to projekt, który łączy, a nie dzieli i chcemy, aby to muzeum powstało, aby powstało jak najszybciej. Każdy rok, a zwłaszcza lata inflacyjne, sprawiają, że koszty budowy rosną. Nie chcielibyśmy, aby kolejny rok był rokiem straconym” – powiedziała.
Minister ds. europejskich Szymon Szynkowski vel Sęk ocenił, że w związku ze 100-leciem obchodów rocznicy powstanie wielkopolskie „nabrało ogólnopolskiej rozpoznawalności”.
„Ale za tym powinny iść konkrety. Za tym powinno iść zaangażowanie także w budowę miejsca, które sprawi, że ta świadomość będzie zakorzeniona w sposób trwały, że będzie prowadzona edukacja historyczna, że będzie miejsce na mapie Poznania (…) miejsce z prawdziwego zdarzenia, które będzie miało wymiar ogólnopolski” - zaznaczył. Dodał, że w budowę nowej siedziby muzeum zaangażowali się poznańscy politycy różnych opcji. „Ale pozostaje żałować, że niestety także wokół tej sprawy, która, wydawałoby się, powinna łączyć, rok temu rozpoczął się jakiś spektakl takiego upolityczniania tej kwestii (...) My przeciwko temu protestujemy” - zaznaczył.
Celem budowy nowej siedziby Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 będzie rozpowszechnianie wiedzy o wydarzeniu i upamiętnienie jego uczestników. Główną osią narracji tworzonej placówki będzie powstanie wielkopolskie, jednak ekspozycja stała, obok historii samego zrywu, będzie prezentować wcześniejsze doświadczenia Wielkopolan oraz późniejsze wydarzenia, które można uznać za skutki wielkopolskiej insurekcji.
„Deklaracja MKiDN, rozmawiałem o tym z wicepremierem Glińskim jeszcze kilkanaście dni temu, ona pozostaje aktualna. Ale naprawdę trzeba się spieszyć. Przed nami kryzys w wielu obszarach. Także oczywiście trzeba będzie wprowadzać różne ograniczenia finansowe. Nie chcielibyśmy, żeby ze względu na zwłokę władz miasta, władz województwa, okazało się, że ta inwestycja zostanie odłożona” – powiedział Szynkowski vel Sęk.
Dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Miasta Poznania Justyna Makowska zaznaczyła odpowiedzi na pytanie PAP, że w lutym prezydent Poznania i marszałek województwa wielkopolskiego podjęli decyzję o przekazaniu Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości samorządowi regionu. Wskazała, że od 1 stycznia 2023 r. to samorząd regionu, jako nowy podmiot odpowiedzialny za placówkę, będzie uprawniony do przystąpienia do rozmów z resortem kultury na temat współfinansowania budowy Muzeum Powstania Wielkopolskiego i będzie stroną zawieranej w tej sprawie umowy.
„Wielokrotnie były także podejmowane rozmowy z ministerstwem, w tym dotyczące wysokości wsparcia finansowego udzielonego przez stronę rządową na planowaną inwestycję, nie przyniosły one jednak oczekiwanych przez miasto rezultatów” – dodała Makowska.
Marszałek województwa wielkopolskiego Marek Woźniak w odpowiedzi przesłanej w poniedziałek PAP zaznaczył, że samorząd regionu był gotowy, aby przystąpić do porozumienia z rządem w sprawie dofinansowania budowy nowej siedziby Muzeum Powstania Wielkopolskiego. „Jednak na moje pisma skierowane do ministra, do dziś nie otrzymałem odpowiedzi” – podkreślił.
„Mogę tylko domniemywać, że minister czeka na formalne przejęcie ten instytucji kultury przez nas, co nastąpi już na początku przyszłego roku. Po podpisaniu umowy z miastem Poznań, co planujemy zrobić 27 grudnia tego roku, jeszcze raz wystosujemy odpowiednie pismo do ministerstwa” – zapewnił.
Dodał, że według samorządu województwa inwestycja, ze względu na swój narodowy charakter, powinna mieć współfinansowanie rządowe.
Powstanie Wielkopolskie - jedyna tak duża, udana polska insurekcja
„Dlatego będziemy o nie prosić. Mimo wszystko możemy sobie poradzić bez tej dotacji, ponieważ nie zamierzamy przed nikim klękać. Zarzuty dotyczące +straconego roku+ to dla mnie forma politycznego teatru ze strony Prawa i Sprawiedliwości. Politycy tej partii doskonale wiedzą, że w przyszłym roku rozpoczniemy budowę muzeum i mamy na ten cel zabezpieczone pieniądze w budżecie województwa. Uważałem i uważam, że Powstanie Wielkopolskie to wspólna sprawa, dlatego żenuje mnie próba upolityczniania historii” – zaznaczył marszałek.
Celem budowy nowej siedziby Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 będzie rozpowszechnianie wiedzy o wydarzeniu i upamiętnienie jego uczestników. Główną osią narracji tworzonej placówki będzie powstanie wielkopolskie, jednak ekspozycja stała, obok historii samego zrywu, będzie prezentować wcześniejsze doświadczenia Wielkopolan oraz późniejsze wydarzenia, które można uznać za skutki wielkopolskiej insurekcji. Zakończenie budowy i zaproszenie pierwszych gości do nowej siedziby placówki planowane jest na grudzień 2026 r.
Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy i państwa ententy 16 lutego 1919 r. Ich ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w którego wyniku do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska. (PAP)
autor: Szymon Kiepel
szk/ aszw
