Powstający budynek Memoriału Muzeum KL Plaszow w Krakowie. Fot. PAP/Art Service
Prace nad tworzeniem Muzeum – Miejsca Pamięci KL Plaszow w Krakowie znalazły się na półmetku. Kończy się budowa tzw. Memoriału, który pomieści jedną z dwóch wystaw stałych dotyczących historii byłego niemieckiego obozu. Otwarcie całego muzeum jest planowane na koniec 2027 r.
Budowę nowego gmachu Muzeum – Miejsca Pamięci KL Plaszow w Krakowie zwiedziła w czwartek minister kultury i dziedzictwa narodowego Marta Cienkowska. Jak podkreśliła, placówka, która jest współprowadzona przez MKiDN, realizuje „ogromną inwestycję, bardzo ważną dla Krakowa, ale i całej Polski”.
- To lekcja i część historii, którą chcemy dzięki tej inwestycji upamiętnić. To miejsce ważne z perspektywy nie tylko naszej historii, ale przede wszystkim przyszłości – powiedziała dziennikarzom Cienkowska.
Według niej resort kultury przeznacza znaczące środki, aby upamiętniać Polaków, Żydów i przedstawicieli innych narodowości pomordowanych w niemieckich, nazistowskich obozach koncentracyjnych w czasie II wojny światowej.
- Inwestowanie w takie miejsce jak to to jest nasz obowiązek zarówno wobec tych pomordowanych ofiar, ale także przyszłych pokoleń – podkreśliła podczas wizyty na terenie byłego niemieckiego obozu KL Plaszow.
Przygotowanie Muzeum – Miejsca Pamięci KL Plaszow, obejmujące wzniesienie nowego budynku muzealnego – Memoriału, adaptację zabytkowego Szarego Domu na cele muzealne i utworzenie dwóch wystaw stałych w Memoriale i Szarym Domu to jedno z kilkunastu kluczowych przedsięwzięć finansowanych przez MKiDN w sposób pozakonkursowy przy wsparciu funduszy unijnych - poinformowała Cienkowska.
Wiceprezydent Krakowa Maria Klaman podkreśliła, że Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow podkreślała partnerską współpracę między rządem i samorządem przy budowie muzeum.
- To współpraca przy istotnym, ale także trudnym temacie, jakim jest pamięć związana z zagładą Żydów w Krakowie. To ważne, zwłaszcza dzisiaj, aby to miejsce przypominało o tragicznych wydarzeniach, śmierci i zagładzie krakowskich Żydów, ale także łączyło i włączało społeczność lokalną do rozmowy o pamięci i tej trudnej historii – mówiła Klaman.
Dyrektorka Muzeum KL Plaszow Monika Bednarek poinformowała, że celem placówki jest upamiętnienie ofiar byłego niemieckiego nazistowskiego obozu pracy i koncentracyjnego Plaszow. Budowa największego obiektu muzealnego, tzw. Memoriału trwa od półtora roku. - W ciągu kilku miesięcy budynek zostanie ukończony, a następnie będzie w nim urządzana wystawa stała opowiadająca o historii KL Plaszow. Gmach pomieści także infrastrukturę do obsługi ruchu zwiedzających - powiedziała Bednarek.
Jak przekazała kierowniczka działu administracyjno–inwestycyjnego Muzeum KL Plaszow Ewa Piasecka, projekt budowy obejmuje trzy etapy. Pierwszy – rewitalizacja 37 ha terenu poobozowego i urządzenie na nim wystawy stałej został ukończony w marcu 2024 roku. Budowa Memoriału to drugi etap.
Obiekt ten powstaje tuż obok historycznej przestrzeni zabytkowej i jej nie narusza. Będzie zagłębiony w ziemi, przykryty zielenią, aby jak najbardziej wtapiał się w przestrzeń terenu poobozowego. Pomieści wystawę stałą, zaplecza biurowe i sanitarne dla odwiedzających, parking. Przejście z Memoriału do miejsca pamięci będzie prowadzić przez specjalnie zaaranżowany tunel.
Trwają prace wykończeniowe we wnętrzach Memoriału, w kolejnych miesiącach ma gotowa elewacja i przygotowana sala ekspozycyjna do realizacji wystawy stałej. Kończona jest również budowa tunelu, który połączy Memoriał z miejscem pamięci i umożliwi bezpośrednie przejście z nowego budynku Muzeum KL Plaszow na teren poobozowy.
W ramach trzeciego etapu – wskazała Piasecka - planowany jest remont i adaptacja na cele muzealne zabytkowego Szarego Domu, w którym w czasie niemieckiej okupacji mieściły się biura zarządu obozu, a w piwnicach - areszt. Według przedstawicieli placówki ekspozycja tam przygotowana ma się skupić na konkretnych osobach, ofiarach i świadkach Zagłady.
- Planujemy zakończenie całej budowy na koniec 2027 roku, tak więc jesteśmy w połowie wszystkich prac – za nami teren, w trakcie Memoriał, przed nami Szary Dom – podsumowała Piasecka.
Przedsięwzięcie jest współfinansowane ze środków UE w ramach programu FEnIKS – Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027. Całkowita wartość to ponad 61 mln zł, z czego dofinansowanie to prawie 45 mln zł. Inwestycja jest współfinansowana przez Miasto Kraków i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Niemcy utworzyli obóz koncentracyjny KL Plaszow na krakowskim Podgórzu w 1942 r. na terenie dwóch cmentarzy żydowskich. Pierwotnie był to obóz pracy dla Żydów ze zlikwidowanego krakowskiego getta, potem został przekształcony w obóz koncentracyjny. Szacuje się, że przez KL Plaszow przeszło ok. 35 tys. więźniów: Żydów, Polaków i osób innych narodowości, a 6 tys. ludzi straciło w nim życie.
Jego Likwidacja KL Plaszow trwała od sierpnia 1944 r., gdy Niemcy rozpoczęli wywożenie więźniów i infrastruktury. 14 stycznia 1945 r. ostatnia grupa ok. 600 więźniów obozu wyruszyła pieszo pod strażą SS w kierunku KL Auschwitz. Od 19 stycznia do końca 1945 r. na terenie poobozowym stacjonowali żołnierze sowieckiej Armii Czerwonej, pustosząc go. (PAP)
rgr/ aszw/
