Poznańska Nagroda Literacka. Fot. Wikipedia
Dziś, w świecie słabszej obecności krytyki literackiej, nagrody literackie pełnią ważną funkcję; mają wpływ na wybory dokonywane przez czytelników – powiedział PAP prof. Marcin Jaworski przewodniczący kapituły przyznającej Poznańską Nagrodę Literacką.
W tym roku nagroda wręczana będzie po raz dziesiąty. Książki do 15 lutego mogą zgłaszać autorzy, wydawcy oraz instytucje promujące literaturę i czytelnictwo.
Poznańska Nagroda Literacka przyznawana jest w dwóch kategoriach. Za całokształt twórczości wręczana jest Nagroda im. Adama Mickiewicza w wysokości 60 tys. zł. Nagroda im. Stanisława Barańczaka, 40 tys. zł, trafia do twórcy, który nie ukończył 35. roku życia. Fundatorami od początku są: samorząd Poznania i Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Przewodniczący kapituły prof. Marcin Jaworski powiedział PAP, że należy się cieszyć z liczby i różnorodności nagród literackich przyznawanych obecnie w Polsce.
„Nagroda dziś, w świecie słabszej obecności krytyki literackiej, pełni ważną funkcję. Podobnie jak nagrody filmowe, muzyczne, podpowiada publiczności, co warto czytać, oglądać, słuchać. Nawet ci, którzy uważają, że Oscary są obciachowe, zerkają kto był nominowany, kto nagrodzony. Nagroda literacka wpływa na to, jak myślimy o literaturze, jak sobie układamy hierarchię” - wyjaśnił.
Zwrócił też uwagę na wiarygodność wyborów i wskazań kapituł nagród literackich.
„Zamiast recenzji mamy dzisiaj intensywny, czasem można powiedzieć: nachalny marketing książkowy. Gdy chcemy sprawdzić, czy książka jest coś warta zaglądamy na media społecznościowe, gdzie te kanały informujące o książkach są rozbudowane i znaczące - przekładające się na ich sprzedaż. Influencer książkowy opowiada o tym, co rekomenduje. Z reguły rekomenduje, bo został na to namówiony, podpisał jakąś umowę – to jest mało przejrzyste. Inaczej na tym tle wypada niezależne jury pracujące na zamówienie instytucji państwowej, samorządowej czy, co bardzo rzadkie, prywatnego sponsora” – podkreślił.
„Dziś mamy dużo różnych nagród literackich, co znaczy, że te nagrody się wzajemnie uzupełniają. Jest nagroda przyznawana kryminałom, fantasy, możemy wybierać spośród nagród o różnych profilach, przyznających nagrody dla książki roku czy książki z ostatnich paru lat. Wyłania się z tego całkiem zróżnicowany, interesujący krajobraz, wytwarza się coś w rodzaju takiego chwilowego, aktualnego kanonu, który może być punktem odniesienia, z którym możemy jakoś rozmawiać, odnosić się do niego” – dodał.
Przewodniczący kapituły podkreślił rolę Poznańskiej Nagrody Literackiej w kreowaniu czytelniczych gustów i wyborów.
„Od początku ta nagroda miała kilka znaków rozpoznawczych. Dostrzegaliśmy jako jury pisarzy nieoczywistych, takich którzy niekoniecznie łatwo byli dostrzegani. W części nagrody przyznawanej za całokształt twórczości nagradzaliśmy autorów istotnych, którzy bywali dostrzegani wcześniej, ale niekoniecznie honorowani” – powiedział.
Zaznaczył, że wyraźny wpływ na życie literackie w Polsce ma nagroda im. Barańczaka.
„Mamy na koncie rozpoznania wielu autorek i autorów wśród tych dziewięciu laureatów i grona nominowanych. To osoby, które potem zaistniały, były nagradzane przez kolejne kapituły. Pozwalam sobie przypisać pierwszeństwo przy takich nazwiskach, jak Tomasz Bąk, Magdalena Kicińska, Urszula Honek. To są tacy bohaterowie polskiej literatury, których my dostrzegliśmy. I to postrzegam jako najważniejszy kapitał tej nagrody” - wyjaśnił.
W ubiegłych latach laureatami Nagrody im. Adama Mickiewicza zostali: Zbigniew Kruszyński, Erwin Kruk, Tadeusz Sławek, Anna Bikont, Wiesław Myśliwski, Krystyna Miłobędzka, Jan Gondowicz, Stanisław Rosiek i Zyta Rudzka.
Wśród wyróżnionych stypendium im. Barańczaka znaleźli się: Kira Pietrek, Magdalena Kicińska, Małgorzata Lebda, Szczepan Kopyt, Tomasz Bąk, Monika Glosowitz, Igor Jarek, Urszula Honek i Anna Wakulik.
Wręczenie obu nagród nastąpi 24 maja podczas gali w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu.
Poznańską Nagrodę Literacką ustanowili wspólnie w 2015 roku, po śmierci Stanisława Barańczaka, prezydent Jacek Jaśkowiak oraz prof. Bronisław Marciniak, ówczesny rektor UAM. (PAP)
autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ pat/
