Sejm przyjął w sobotę kilkanaście poprawek Senatu do ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy m.in. wykreślającą z ustawy przepisy o depenalizacji niektórych działań urzędników i przedsiębiorców podejmowanych w szczególnych okolicznościach. Teraz ustawa trafi do prezydenta.
Senat w nocy z piątku na sobotę przyjął w sumie 60 poprawek do ustawy o pomocy dla obywateli Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. W sobotę rano Sejm kilkanaście z nich przyjął, w tym tę wykreślającą z ustawy przepisy o depenalizacji niektórych działań urzędników i przedsiębiorców.
Większość bezwzględna potrzebna do odrzucenia tej poprawki wynosiła 229 głosów. Za odrzuceniem poprawki głosowało 228 posłów, przeciw 227, wstrzymała się jedna osoba. Głosowało 456 posłów, czterech nie wzięło udziału w głosowaniu.
Ustawa gwarantuje legalność pobytu obywatelom Ukrainy, a także ich małżonkom niemającym obywatelstwa ukraińskiego, którzy wjechali z Ukrainy do Polski od początku rosyjskiej inwazji. Pobyt ukraińskich uchodźców w naszym kraju będzie uznawany za legalny przez 18 miesięcy. Legalny będzie także pobyt dzieci urodzonych już w Polsce przez Ukrainki, które uciekły przed wojną.
Wykreślony z ustawy przepis depenalizowałby złamanie dyscypliny finansów publicznych i przekroczenie uprawnień, jeśli sprawca, w tym samorządowiec, popełniłby taki czyn, działając w celu m.in. ochrony życia lub zdrowia wielu osób, w czasie wojny przeciw Polsce albo działań zbrojnych lub okupacji na terytorium RP, państwa UE, NATO czy innego państwa graniczącego z Polską. W przypadku przedsiębiorców dotyczyłoby to niegospodarności w okresie wojny, ale również czasu obowiązywania w Polsce m.in. stanu wyjątkowego, stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
Ustawa gwarantuje legalność pobytu obywatelom Ukrainy, a także ich małżonkom niemającym obywatelstwa ukraińskiego, którzy wjechali z Ukrainy do Polski od początku rosyjskiej inwazji. Pobyt ukraińskich uchodźców w naszym kraju będzie uznawany za legalny przez 18 miesięcy. Legalny będzie także pobyt dzieci urodzonych już w Polsce przez Ukrainki, które uciekły przed wojną. Sejm nie zaakceptował senackiej poprawki, wskutek której pobyt za legalny uznawany był bezterminowo. Zgodnie z ustawą po upływie 9 miesięcy uchodźcy, których pobyt uznano za legalny, mogą ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy na okres 3 lat.
Zbigniew Gluza: atak Rosji na Ukrainę jest skrajnym barbarzyństwem
Sejm nie zgodził się też na przyjęcie poprawki Senatu, która zakładała, że taka osoba nie musi przybyć do Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy. Nie przyjęto też poprawek, na mocy których pomocą byliby objęci również obywatele państw trzecich i obywatele Białorusi, którzy uciekli z Ukrainy przed wojną.
Na mocy specustawy uchodźcy z Ukrainy będą mogli m.in. otrzymać numer PESEL i założyć Profil Zaufany. O nadanie numeru PESEL uchodźcy mogą wnioskować w dowolnym organie wykonawczym gminy. Uchodźcy będą także mogli podjąć w Polsce pracę i uzyskać dostęp do opieki zdrowotnej. Uczniowie i studenci będą mogli kontynuować naukę w polskich szkołach i uczelniach. Uchodźcom z Ukrainy przysługiwać też będzie pomoc finansową. Zgodnie z ustawą dostaną oni jednorazowo 300 zł na osobę.
Regulacja umożliwi też wypłatę świadczeń tym, którzy zapewnią wyżywienie i zakwaterowanie obywatelom Ukrainy. Pieniądze będą wypłacane za okres maksymalnie 60 dni, ale w uzasadnianych przypadkach może być on przedłużony. Świadczenia miały być wypłacane na podstawie umowy zawartej z gminą, jednak po przyjęciu senackiej poprawki ma to się odbywać na podstawie wniosków o takie świadczenie.
Sejm przyjął też poprawkę Senatu dającą podstawę prawną do wydawania pieniędzy przez samorządy na pomoc uchodźcom. Dodany przepis stanowi, że samorządy po 24 lutego mogą udzielać pomocy obywatelom Ukrainy i wsparcia społecznościom lokalnym i regionalnym innych państw, w tym również poprzez wydatkowanie środków finansowych.
Większość przepisów ustawy nie dotyczy Ukraińców, którzy przebywali w Polsce legalnie przed wojną. Terminy ważności ich wiz krajowych i zezwoleń na pobyt czasowy, które upłynęłyby w czasie wojny, zostaną jednak na jej mocy wydłużone do końca roku. Do ustawy przyjęto też poprawkę Senatu, zgodnie z którą terminy przypadające po 24 lutego m.in. ważności kart pobytu czy polskich dokumentów tożsamości obywateli Ukraińy zostaną wydłużone o 18 miesięcy. Przez 18 miesięcy będzie też uznawany za legalny pobyt obywatela Ukrainy, jeśli w czasie wojny straciłby możliwość przebywania w Polsce na podstawie np. wizy Schengen lub w ramach ruchu bezwizowego.
Sobota jest siedemnastym dniem inwazji Rosji na Ukrainę. Do Polski z Ukrainy przybyło dotychczas półtora miliona uchodźców.
Ponadto na mocy specustawy utworzona zostanie rezerwa celowa w budżecie, a w Banku Gospodarstwa Krajowego powstanie specjalny Fundusz Pomocy. Senat proponował zapisy, na mocy których premier powinien przedkładać sejmowej Komisji Finansów Publicznych sprawozdanie z realizacji planu finansowego Funduszu. Projekt takiego planu, zgodnie z inną senacką poprawką, premier miał zatwierdzać po uzyskaniu opinii tej komisji. Sejm zmian tych nie zaakceptował.
Ustawa zaostrza też kary za przestępstwa związane z handlem ludźmi i sutenerstwem popełnione w czasie wojny na Ukrainie.
Sejm przyjął też poprawkę zakładającą, że rząd raz na 12 miesięcy będzie na piśmie zdawał sprawozdanie Sejmowi i Senatowi z wykonania tej ustawy.
Sobota jest siedemnastym dniem inwazji Rosji na Ukrainę. Do Polski z Ukrainy przybyło dotychczas półtora miliona uchodźców.(PAP)
autorzy: Agnieszka Ziemska, Piotr Śmiłowicz
agzi/ pś/ mok/
